• October 4, 2022

Delek Hospital celebrated its 50th Anniversary on the 4th of October 2022 in the auditorium of the Tibetan Institute of Performing Arts. Although the hospital’s Golden Jubilee actually fell on the 4th of October 2021 it had to be postponed due to the Covid pandemic.

The President of the Central Tibetan Administration (CTA) was the chief guest and other important dignitaries included: the Speaker of the Tibetan Parliament in Exile, Acting Chief Justice of the CTA, other CTA officials, local guests and a representative from various Tibetan institutions.

On this great occasion, the Delek’s Chief Administrator, Dawa Phunkyi, shared a report of the outreach activities of the hospital besides their day-to-day functioning.

The “50-year History of Delek” and a compiled book titled “50 years of Contribution to Science and Health” were inaugurated at the event, followed by felicitations to Dr TsetanSadutshang for his 40 years of service to Delek. Delek administration also honoured four senior staff who had past twenty years of service at Delek.

The following are the compiled speeches (both in Tibetan and English) delivered by Mr. Penpa Tsering – the chief guest; Ven. Sonam Tenphel – speaker of the Tibetan Parliament in Exile; Dr. Zorba Paster – founder of Friends of Tibetan Delek Hospital in the US. Other important dignitaries spoke about Delek and Dr.Tsetan Sadutshang’s lifelong service to the community.

A speech by Dr. Zorba Paster, founder of Friends of Delek Hospital, US

First of all, I want to congratulate Delek on its 50 years of excellence. Let me start with this story. In 1968, when I was much younger, at the University of Wisconsin-Madison, a friend of mine said ‘you have got to go and listen to this teacher. He is a Tibetan Lama, who is speaking at the University of Wisconsin’. That was Geshe Sopa. Geshe Sopa first came to the University of Wisconsin in 1968 and I took some teachings from him, and I was smitten and really developed an interest, a very strong interest in Tibetan Buddhism.

I went to medical school in Chicago. There was a small book I bought by His Holiness the Dalai Lama. Little did I know that I would meet the Dalai Lama. Then in 1976 my wife and I decided to come to India for three months and stayed at the library. It was less busy in those days with less traffic, and we would walk up to McLeod Ganj where there was no traffic on the road, only one street, and listen to His Holiness there. Then we went back to finish my training in Halifax Nova Scotia in Canada and then ultimately decided that we would move back to Madison, Wisconsin to be there with Lama Sopa. His Holiness first decided to go to the US in 1978-79 somewhere around that time. After going to Washington DC, he came to Madison, Wisconsin to see Geshe Sopa and then we arrange for him to speak in a high school auditorium which was only half full. Then in 1981 he came back to Madison to give a Kalachakra ceremony for the first-time outside India, and we were blessed by him staying in our house. This is a long story explaining how I got involved with Delek but bear with me for a minute………… So, we wanted to get the house perfect as His Holiness was coming to our house and everything should be perfect, but we had three kids at that time (now we have four) and they were aged four, three and two.  How did we get the house perfect with all those children and the answer is you just stuff everything in the basement and make the house perfect as possibly can be. So, then His Holiness comes into the house and the first thing he does is go into the basement and then he started laughing and he said it’s okay, everything is okay.

When His Holiness came to the US, we would go to see him in various places. On one occasion in New York City, we went to see him and he ask me to become involved in his medical care. So, I became involved in that way, and it became very important to me. So when His Holiness went to speak at Stanford University, I went there and, as I said before with Dr. Tsetan I visited Stanford, Johns Hopkins and the Mayo Clinic and then made a report to His Holiness and it was between Hopkins and the Mayo Clinic, but before we left Johns Hopkins we met with a couple of doctors who asked if there was anything else they could help with, and Dr. Tsetan la said ‘yes, we have lot of tuberculosis’. One of the gentlemen, who had mentioned that Hopkins would love to help Dr. A.M Thompson, was a cardiologist and he went straight across to Dr. Dick Chiasson’s office and said there is a lot of tuberculosis in Tibetan refugees in India.  and Dr. Dick Chaisson said ‘ohh I think maybe I will get involved with that’ and sent someone over to Delek Hospital, and that is really how this important collaboration started between Johns Hopkins and Delek Hospital. and the collaboration continues to this day. 

I became very interested at that time and around that time Tsetan la said there was no back-up generator at the Hospital and although I didn’t know anything about raising money I thought, maybe I could raise some funds for the backup generator and so started “The Friends of Delek Hospital”. Since then, we have bought an ambulance and other things.   But what was really important was that we developed this collaboration with Dawa la the Administrator at the Delek Hospital. We helped him get the UN Stop TB Grant that didn’t come just because we applied for it. There are many institutions all around the world that want this Grant so you have to prove that you are doing good work. However, Delek is a first-class Institution. All you have to do is look at Delek’s ongoing work with COVID, the eradication of COVID, and the immunisation of the Tibetan community, to see this. But the Delek has another aspect that is missing in some medical care, certainly in technological medical care, and that is the compassion of medicine, the art of medicine, that you can see first-hand being given to patients at the Delek. It’s the delivering of compassionate care that is so very, very important when it comes to Delek and I have seen this first hand over the last few days I have spent with Dr. Tsetan la and seen the compassionate care that he and the Delek staff give every single patient .So Delek is more than Grants, its more than Doctors, it’s also the Nurses, it’s the Administration, it’s the Pharmacists, it’s the Dentist, it’s the Laboratory technicians , it’s the  support staff. I could go on and on. It’s a world class institution with a heart of gold and each and every person in that institution has played an important role. So as the head of The Friends of Delek Hospital, I want to say that it has been a pleasure and an honour to work with you for all these years and to help you with the continuing work that you are doing now and, in the future, and that networking is so very, very important. Especially through Dr. Kunchok, who originally worked as a physician at the Delek. but then went to America to undertake a PhD in Epidemiology and then to Johns Hopkins.

We hope to follow his work and the work that we hope to help support with regard to the elimination of Tuberculosis in the Tibetan diaspora.  So, I wish to thank Delek for being here and congratulations again on your 50th year.

A speech by Dr. Zorba Paster, about Dr. Tsetan Dorji Sadutshang

Tsetan la.  He is a remarkable person and I don’t say that lightly. I have had the great karma to accompany him every year to the Mayo Clinic to take care of His Holiness the Dalai lama and to keep the Dalai Lama healthy. I will never forget the first time that we were trying to find a place in the United States for His Holiness. We went to Stanford, we went to Johns Hopkins, and we went to the Mayo Clinic, and Tsetan la said we have to ask them why His Holiness should come to your Institution. They usually say ‘we are exceptional and so you are lucky to have us’ but with regard to His Holiness it was exactly the opposite!

Tsetan la embodies two things:   the technological intelligence of medicine and the art of medicine. That is extremely important, you have technology one side, and you have art on the other side and this is what keeps His Holiness the Dalai lama so healthy. Some time ago I was teaching medical students and one of them asked me ‘where do you think medicine is going to go over the next 30 years?’  I replied that there are two things that are going to happen. First of all, the technology is going to change, but the art is going to stay the same. Tsetan la has been the finest doctor that I have ever had the chance to work with, and I have worked with so many physicians over the last 45 years of my medical practice. Tsetanla’s intelligence, his width, his ability to understand medical care, his application of medical care, his teaching of the young Doctors who are at the hospital, his exceptional care for His Holiness the Dalai Lama, are of the highest value. It cannot be higher. he is the pinnacle of all medical care for any physician, so with that, from the bottom of my heart, I congratulate Delek Hospital for having kept him for 40 years! You could not have a better physician. He is the finest physician that there could ever be.

Thank You!

A Speech by Dr. TsetanSadutshang

Your excellency SikyongPenpa Tsering, Speaker of the Tibetan parliament in exile, Kalons and guests.

I would like to just give the gist of what I said in Tibetan in English for the benefit of our guest who don’t understand Tibetan. Today marks the 50th anniversary of the Tibetan Delek Hospital’s Founding Day. I want to begin by expressing my gratitude, first of all to His Holiness The Dalai Lama for giving me the opportunity to serve him; my teachers for the knowledge I have gained until now; my late parents for what I am and for all that I have; my wife Tsepal and my children for their constant support; the Delek Hospital and all the staff and patients who have support me so much.

Last but not least I want to acknowledge two of my long-term dearest friends Dr. Zorba and Dawa Phunkyi who have always stood by me. Zorba has been a great support when taking care of His Holiness’s health over many years and Dawa la has worked with me for 35 years. A man of unshakeable integrity and honesty who has steered Delek to where it stands now. I am privileged to have contributed to the evolution of Delek Hospital. To carry it to the status it enjoys today, providing the highest quality of affectionate, compassionate, and professional care. We have a caring system that defies conventional boundaries of algorithms, guidelines, and medical knowledge, and creates abundant space for compassionate, loving care in all the facets of service we provide. I have been fortunate to work with numerous Doctors from many countries that have helped me to broaden my outlook on different approaches to patient care and work culture. My frequent travels and associations with many of the best-known hospitals in India and abroad allowed me to nurture a wide network of senior consultants in many specialities. These opportunities also allowed me to access expertise for patients who otherwise would not easily obtain it on their own.

In Delek we have developed a unique system of care that goes beyond the confines of our Institute, entailing follow up of our patients after referral to other hospitals, to ensure that they receive the highest quality care until their condition becomes stable. Throughout the past nearly 40 years of my life here, my greatest joy has been practising clinical medicine, combined with public health activities that stretch from Tuberculosis control and mental health care for torture victims to integrating Tibetan medicine with modern medicine, as well as teaching compassionate medicine and playing an advisory role to our Health Department. My long association with Traditional Tibetan medicine has weaned me away from the disease approach to a more personalised and holistic approach and taught me the benefits of another system that can fill the needs of patients where modern medicine is inadequate. It is my wish that as long as my health allows, I will continue to serve His Holiness the Dalai Lama and benefit anyone who needs my help in whatever way possible. I will continue to inspire, nurture and guide young medical professionals into becoming competent, loving and kind-hearted individuals.

Thank you and Tashi Delek!

A Speech by SikyongPenpa Tsering la

If I may switch to English, I want to recognise the presence of Dr. Zorba here, whom I have known only for a very short period since my tenure as the Representative of His Holiness the Dalai Lama in Washington DC.  In that one year His Holiness was supposed to visit three times. That didn’t happen but His Holiness did visit one time and at that time Dr. Tsetan introduce me to Dr. Zorba and then we were in touch. If I remember the name correctly one of your assistants Miss. Nurgath yes Miss Nurgath – so I am not that old. my memory is still okay! – was also responsible, whenever His Holiness went to the Mayo Clinic for a physical check up every year. Dr. Zorba was responsible, along with Dr. Tsetan la, to coordinate with all the respective doctors, and departments which made my life much easier as the Representative of His Holiness. We don’t even have to take care of the motorcade because they are all used to the system, they are all used to the procedures that are in place. So Dr. Zorba has played a very important part I think. He is a very blessed person, if you take it from a Tibetan perspective, to be so close to His Holiness and to be able to look after his health which is the most important thing for the Tibetans and for many people around the world. I really appreciate your service and I consider you as a very fortunate person to be able to be so close to His Holiness.

I also want to thank Mr. Ajay ji and his friends here from the Dharamsala Rotary Club. Rotary has always played a very significant and crucial role in catering to people who are under privileged or who need more attention. I do know that Dawa Phunkyi la has been very proactively engaged with the Rotary Club and you have together over many years organised lots of programmes. I thank you for that and I wish you to continue with this association and relationship into the future.

I can also see lots of people who have been supporting the Delek Hospital in the audience. One reason why Delek Hospital still runs very well, apart from the very good administration, are the donors, without whom it would be very difficult to make this institution run because we run mostly charitable institutions, and it is not meant for making money when it’s charity, but we also need charity from others to support these charitable activities here and I really wish to thank all the donors who are listed in this book from the very beginning of this institution until now. People who have contributed in large amounts or small amounts it doesn’t matter, your heart matters, your love and your care for the Tibetan people is very much valued and I take this opportunity to thank all the donors. all the supporters, all the friends, all the doctors and nurses who have come to Delek Hospital for internship and short-term duration services from other countries as well.

So, thank you very much!

A speech by Mr. Ajay Sharma

(President Rotary Club Dharamshala)

I feel proud and honoured to be here at this celebration of Delek Hospital. I feel fortunate that we are friends. Rotary and Delek are one family, as you know Rotary serving the community in different projects, in the same way Delek Hospital is serving the community for the past 50 years and I congratulate Mr. Dawa the Administrator of Delek Hospital and the Central Tibetan Administration who have been serving the community with dedication. With the blessings of His Holiness the Dalai Lama, Delek Hospital, has been serving the people of Dharamshala since 1971. The Delek Hospital has 45 beds serving Inpatients, providing facilities like ECG, Laboratory tests, X-ray, Pharmacy and a Dental Clinic. Delek Hospital is associated with Rotary Club, Dharamshala in providing eye care services to the community, not only to the Tibetan Community, but to all the Indian community also. Free Camps are being organised by Delek Hospital in association with AOCA, Association of Ophthalmic Cooperation in Asia.

Rotary feels that Delek Hospital is part and parcel of Rotary. Delek Hospital also provides extensive care to TB patients, as they have a separate TB Outpatients and Inpatients. Their valuable services have been recognised by the National TB Control Programme. Delek Hospital is committed to serving all those who come to them. They treat patients in a compassionate and peaceful manner, providing them with the finest treatment. I, on behalf of the Rotary family, thank Dawa ji from the bottom of our hearts as he is associated with Rotary and personally associated with me for the last 20 years. He has been a very positive and hardworking Administrator and has always inspired us. Thanking you for your concern and supportive nature. Once again, I express my gratitude to His Holiness the Dalai Lama Ji and management of Delek Hospital for giving me an opportunity to share my feelings about the services being rendered by this Hospital to the community. Wishing all the best to Delek Hospital and the Central Tibetan Administration and thanking you once again Delek Hospital for being with Rotary.

༄༅།། གཞན་ཕན་བདེ་ལེགས་སྨན་ཁང་དབུ་བརྙེས་ཏེ་མི་ལོ་ ༥༠ འཁོར་བའི་དུས་དྲན་དང།༸སྐུའི་བླ་སྨན་ས་འདུ་ཚང་ཚེ་བརྟན་རྡོ་རྗེ་ལགས་ལ་བདེ་སྨན་དུ་ཞབས་ལོ་ ༤༠ འཁོར་བའི་ཆེ་བསྟོད་མཛད་སྒོའི་སྐབས་ཀྱི་གཏམ་བཤད་ཁག

༈ གཞིས་བྱེས་མཉམ་འཛོམས་བྱུང་དུས་ཁྱོད་ཚོ་སྤོབས་པ་བྱས་ཏེ་གཞིས་ལུས་བོད་མི་ཚོར་ཐུག་ཆོག་པ་ཞིག་ཆགས་ཡོད།

ཕྱི་ལོ་ ༢༠༢༢ ཟླ་ ༡༠ ཚེས་ ༦ ཉིན་བདེ་ལེགས་སྨན་ཁང་གི་འགོ་ལས་ཟུར་ཡོངས་བདེ་སྨན་བཙུགས་ནས་ལོ་ ༥༠ འཁོར་བའི་དུས་དྲན་དང་བསྟུན་མཇལ་བཅར་སྐབས་སྩལ་བའི་བཀའ་སློབ།

སྨན་ཁང་གིས་མི་མང་མཆོག་དམན་དབྱེ་བ་མེད་པར་ཕན་ཐོགས་ཆེན་པོ་བསྐྲུན་གྱི་ཡོད་པས། ངོས་ནས་བདེ་ལེགས་སྨན་ཁང་དུ་བསྟེན་གཏུག་བྱེད་མཁན་མི་མང་ཡོངས་རྫོགས་ཀྱི་ཚབ་བྱས་ཏེ་ཁྱོད་རང་ཚོར་ཐུགས་རྗེ་ཆེ་ཞུ་གི་ཡིན། བདེ་ལེགས་སྨན་ཁང་དུ་བསྟེན་གཏུག་བྱས་ཏེ་དྲག་སྐྱེད་ཡག་པོ་བྱུང་སོང་ཞེས་དགའ་མོས་བྱེད་མཁན་ཧ་ཅང་མང་པོ་ཡོང་གི་འདུག  མ་གཞི་ནས་སྨན་ཁང་ཚང་མ་གཅིག་པ་རེད་དེ། གནས་འདི་ངོས་ཀྱི་སྡོད་ས་དང། འཕགས་མཆོག་ཇོ་བོ་ཝ་ཏི་བཟང་པོའི་བཞུགས་གནས་ཡིན་པས། འདིར་ཡོད་པའི་སྨན་ཁང་དམིགས་བསལ་ཞིག་ཆགས་ཡོད། ཁྱོད་རང་ཚོས་དེ་ལུགས་ནད་པར་ལྟ་རྟོགས་བྱ་རྒྱུ་སྔར་བཞིན་ཧུར་ཐག་བྱེད་རོགས། རྗེ་བཙུན་སྒྲོལ་མའི་སྐུ་བརྙན་འདི་སྨན་ཁང་གིས་རྟེན་སྐལ་དུ་ཉར་ཏེ་སྒྲོལ་མའི་གཟུངས་སྔགས་རྒྱུན་དུ་བགྲོངས། ནད་པར་ལྟ་བཞིན་པའི་སྐབས་སུའང་གཟུངས་སྔགས་བགྲང་བ་ཡིན་ན་ཏན་ཏན་ཕན་ཐོགས་ཡོད་པ་རེད། ངོས་ནས་ཀྱང་སྨོན་ལམ་རྒྱགསེམས་སྐྱིད་པོ་བྱས་ཏེ་སྡོད་ཨ།

སེམས་ཀྱི་གཏིང་ལ་ང་ཚོ་བཙན་བྱོལ་དུ་བསྡད་རིང་བདེ་ལེགས་སྨན་ཁང་གི་ལས་ཀ་བྱས་ཏེ་དགེ་བ་ཤུགས་ཆེན་པོ་བསགས་ཡོད་བསམ་པ་ཞིག་དང། འདི་གར་བཞུགས་པའི་ཇོ་བོ་ཝ་ཏི་བཟང་པོ་ནི་འཕགས་པ་སྤྱན་རས་གཟིགས་སྐུ་རློན་པ་རང་རེད། དེའི་དྲུང་ནས་ནད་པར་ལྟ་རྟོགས་བྱེད་སྐབས་དམིགས་བསལ་གྱི་ཁྱད་ཆོས་ཤིག་ཡོད་པ་རེད། ཤེས་སོང་ངམ། འཕགས་པ་སྤྱན་རས་གཟིགས་ཀྱིས་དུས་རྟག་ཏུ་གཟིགས་ཀྱི་ཡོད་བསམས་ཏེ་བློ་བདེ་བོ་བྱོས། ངོས་རང་འཕགས་པ་སྤྱན་རས་གཟིགས་ཀྱི་མགྲོན་གཉེར་ལྟ་བུ་ཆགས་ཡོད། ཝ་ཏི་བཟང་པོ་འཕགས་པ་སྤྱན་རས་གཟིགས་སྐུ་དངོས་རེད། ངོས་རང་ཝ་ཏི་བཟང་པོའི་དཀོར་གཉེར་བྱས་ཏེ་བསྡད་ཡོད། ཝ་ཏི་བཟང་པོས་བྱིན་རླབས་གནང་བ་མ་གཏོགས་གསུང་འབྱོན་རྒྱུ་མེད་དུས། ངས་འདིར་ཝ་ཏི་བཟང་པོའི་སྐུ་ཚབ་བྱས་ཏེ་གསུང་མང་པོ་འབྱོན་གྱི་ཡོད། ཁྱོད་རང་ཚོ་སེམས་སྐྱིད་པོ་བྱོས། བློ་བདེ་བོ་བྱོས། ཚེ་རབས་ནས་ཚེ་རབས་འཕགས་པ་སྤྱན་རས་གཟིགས་ཀྱིས་རྗེས་སུ་འཛིན་གྱི་རེད། ད་ལྟ་ང་ཚོ་བོད་ཀྱི་གནས་སྟངས་དེ་དཀའ་ངལ་ཡོད་པ་ཞིག་རེད་དེ། འགྱུར་བ་ཏན་ཏན་འགྲོ་གི་རེད། བོད་ནང་གི་སློབ་གྲྭ་ཆེན་མོའི་སློབ་ཕྲུག་ངོ་ཤེས་འགས་ངོས་ལ་ཤོད་རྒྱུར། ད་ལྟ་ཆབ་སྲིད་ཀྱི་ཐད་ནས་བོད་རྒྱ་མིས་དབང་བསྒྱུར་ཡོད་མོད། མ་འོངས་པར་ཆོས་ཕྱོགས་ནས་རྒྱ་ནག་ལ་དབང་བསྒྱུར་ཐུབ་པ་ཞིག་ཆགས་ཀྱི་རེད་ཟེར། དེ་ཡིན་པའི་བཟོ་ཞིག་འདུག དེ་རིང་ཁ་སང་རྒྱ་ནག་ནང་ནང་ཆོས་ལ་དོ་སྣང་བྱེད་མཁན་ཤུགས་ཆེ་རུ་ཆེ་རུ་འགྲོ་གི་འདུག ནང་ཆོས་ལ་དོ་སྣང་བྱེད་མཁན་ཚོས་༸རྒྱལ་བ་བསྟན་འཛིན་རྒྱ་མཚོ་ཞེས་དམིགས་བསལ་དགའ་པོ་བྱེད་ཀྱི་འདུག མདོར་ན། ང་ཚོ་བོད་ཀྱི་བདེན་མཐའ་གསལ་བ་ཞིག་ཏན་ཏན་ཡོང་གི་རེད། ཁྱོད་རང་ཚོ་བཙན་བྱོལ་དུ་ཡོད་པའི་བྱས་རྗེས་བཞག་པའི་བོད་མི་ཆགས་བསྡད་ཡོད་ལ། མ་འོངས་གཞིས་བྱེས་མཉམ་འཛོམས་ཀྱི་ཉི་མ་ཤར་བའི་སྐབས་སུའང་ཁྱོད་ཚོ་སྤོབས་པ་བྱས་ཏེ་གཞིས་ལུས་བོད་མི་ཚོར་ཐུག་ཆོག་པ་ཞིག་ཡོད་རེད། བློ་བདེ་བོ་བྱས་ཏེ་སྡོད་ཨ། ཞེས་རིན་བྲལ་བཀའ་སློབ་སྩལ།།

བདེ་ལེགས་སྨན་ཁང་གི་འགན་འཛིན་སྤྱི་འཐུས་ཟླ་བ་ཕུན་སྐྱིད་ལགས་ཀྱི་གསུང་བཤད།

ཁམས་གསུམ་ཆོས་ཀྱི་རྒྱལ་པོ་༸གོང་ས་༸སྐྱབས་མགོན་རྒྱལ་དབང་སྐུ་ཕྲེང་བཅུ་བཞི་པ་ཆེན་པོ་མཆོག་ལ་སྒོ་གསུམ་གུས་ཕྱག་སྔོན་དུ་བཏང་སྟེ།དེ་རིང་འདིར་བདེ་ལེགས་སྨན་ཁང་དབུ་བརྙེས་ཏེ་མི་ལོ་ ༥༠ འཁོར་བ་དང། ༸སྐུའི་བླ་སྨན་པ་ས་འདུ་ཚང་ཚེ་བརྟན་རྡོ་རྗེ་མཆོག་ལ་འདི་ག་སྨན་ཁང་དུ་ཞབས་ལོ་༤༠ འཁོར་བའི་བཀའ་དྲིན་རྗེས་དྲན་གྱི་མཛད་སྒོ་སྟབས་བདེ་ཞིག་སྲུང་བརྩི་ཞུས་པའི་མགྲོན་གྱི་གཙོ་བོ་དཔལ་ལྡན་སྲིད་སྐྱོང་མཆོག་དང་བཀའ་བློན་རྣམ་པ།བཀའ་ཟུར་རྣམ་པ། ཆེས་མཐོའི་ཁྲིམས་ཞིབ་པ་ཆེ་བའི་ལས་ཚབ་དང་ཁྲིམས་ཞིབ་པ་གཞན། ཁྲིམས་ཞིབ་པ་ཟུར་པ་རྣམ་པ།བོད་མི་མང་སྤྱི་འཐུས་ལྷན་ཚོགས་ཀྱི་ཚོགས་གཙོ་སྦྲེལ་པོས་གཙོས་སྤྱི་འཐུས་རྣམ་པ། སྤྱི་ཟུར་རྣམ་པ།རང་དབང་ཅན་གྱི་སྡེ་ཚན་ཁག་གི་འགན་འཛིན་རྣམ་པ། དམིགས་བསལ་སྐུ་མགྲོན་རྣམ་པ། བོད་མིའི་སྒྲིག་འཛུགས་ཀྱི་སྐུ་ངོ་དྲུང་ཆེ་རྣམ་པ།བདེ་ལེགས་སྨན་ཁང་གི་འགན་འཛིན་ལྷན་ཚོགས་ཀྱི་ཚོགས་མི་གཙོས་སྐུ་མགྲོན་ཡོངས་ལ་རྣམ་པ་ཚོས་དེ་རིང་མཛད་སྒོ་སྟབས་བདེ་འདིར་ཆུ་ཚོད་བཏང་བར་སྙིང་ཁོང་རུས་པའི་གཏིང་ནས་ཐུགས་རྗེ་ཆེ་ཞུ་རྒྱུ་དང་སྦྲགས་འཚམས་འདྲི་བཀྲ་ཤིས་བདེ་ལེགས་ཞུ་རྒྱུ་ཡིན།

བདེ་ལེགས་སྨན་ཁང་གི་ལས་བསྡོམས་ཡིག་ཐོག་བཀོད་པ་འདི་བཞིན་སྙན་སྒྲོན་ཞུས་ན་ཆུ་ཚོད་གཅིག་མིན་ཙམ་འགོར་གྱི་འདུག་པ་དང།གསུང་བཤད་གནང་མཁན་གཞན་ཡང་ཡོད་པས་ངས་སྙིང་བསྡུས་རེ་རྟེན་འབྲེལ་གྱི་ཚུལ་དུ་ཞུ་རྒྱུ་ཡིན།ད་བར་ལས་དོན་གང་བྱས་རྣམས་བདེ་ལེགས་སྨན་ཁང་གི་ལོ་རྒྱུས་ཀྱི་དེབ་ཅིག་དཔར་བསྐྲུན་བྱས་ཡོད་པ་ནས་མཁྱེན་རྟོགས་ཡོང་བའི་རེ་བ་ཞུ་གི་ཡོད།

ཐོག་མར་བདེ་ལེགས་སྨན་ཁང་གི་སྒྲུབ་བྱའི་རྩ་ཚིག་འདི་བཞིན་གལ་ཆེན་པོ་བརྩི་གི་ཡོད།དེ་ནི།བདེ་ལེགས་སྨན་ཁང་འདི་ནས་རིགས་རུས་དང་ལུང་ཚན།ཆོས་ལུགས། ཕོ་མོ། དེ་བཞིན་རྒྱལ་ཁབ་གང་དང་གང་གི་ཁོངས་སུ་གཏོགས་མིན་ལ་ལྟོས་མེད། འདི་གར་ཡོད་པའི་སྨན་བཅོས་ཀྱི་མཐུན་རྐྱེན་མཐའ་དག་སྐྱེ་བོ་སུ་འདྲ་ཞིག་ལ་ཡང་།སྤྱི་ཚོགས་ཀྱི་གནས་བབ་དང་དཔལ་འབྱོར་གྱི་འཁོས་ཀ་དབྱེ་བ་མེད་པར།བྱམས་བརྩེ་དང་འདྲ་མཉམ།གུས་བརྩི་ལྡན་པའི་ཐོག་ལྷག་བསམ་ཆེ་བསྐྱེད་ཀྱིས་ཞབས་ཞུ་གང་ལེགས་འབུལ་ཐུབ་པ་བྱ་རྒྱུ་ནི་རྩ་བའི་དམ་བཅའ་ཡིན།

བདེ་ལེགས་སྨན་ཁང་ངོ་སྤྲོད་འདི་བཞིན་ ༡༩༧༡ ལོར་༸སྤྱི་ནོར་༸གོང་ས་སྐྱབས་མགོན་ཆེན་པོ་མཆོག་གི་བཀའ་དགོངས་ལྟར་ལོ་དེའི་ཟླ་༡༠ ཚེས་ ༤ ཉིན་དབུས་གཙང་སྤྱི་ཟུར་རི་ཞིང་རྩའུ་ཚེ་དབང་རིག་འཛིན་དམ་པས་མ་སྐུལ་དྭང་བླངས་ཀྱིས་གསར་འཛུགས་གནང་སྟེ་ཐོག་མར་མི་ལྔ་ཡིས་ལས་དོན་གཉེར་བ་ཞིག་ཡིན།༡༩༧༩ ཟླ་ ༡ ཚེས་ ༡ ཉིན་བོད་གཞུང་ལ་རྩིས་འབུལ་ཞུས་རྗེས་བོད་གཞུང་བདེ་ལེགས་སྨན་ཁང་ཞེས་མིང་བསྒྱུར་དང་འགན་འཛིན་གཙོས་ལས་བྱེད་ཁག་ཅིག་ཀྱང་གཞུང་ནས་བཀོད་སྒྲིག་གནང་ཡོད།

དེ་ནས་བོད་ཀྱི་གསོ་བ་རིག་པ་དང་དེང་རབས་ཕྱི་ལུགས་ཟུང་འབྲེལ་གྱི་ལས་གཞིའི་ཐད་ལས་དོན་གང་བྱས་རོབ་ཙམ་ཞུས་ན།ཐོག་མར་༸སྤྱི་ནོར་༸གོང་ས་སྐྱབས་མགོན་ཆེན་པོ་མཆོག་གི་མ་འོངས་ཕུགས་སྨན་བཀའ་སློབ་རིམ་ཕེབས་དགོངས་དོན་བཞིན།བོད་ཀྱི་སྨན་རྩིས་ཁང་ནས་ལས་དོན་སྣ་མང་བརྩམས་འདུག ༡༩༨༡ ནས་རང་གཞུང་འཕྲོད་བསྟེན་ལས་ཁུངས་དབུ་འཛུགས་གནང་བ་ནས་བཟུང་ལྷན་ཁང་དང།སྨན་རྩིས་ཁང། བདེ་ལེགས་སྨན་ཁང། བོད་ཀྱི་གསོ་བ་རིག་པའི་ཆེས་མཐོའི་སྨན་པའི་ལྷན་ཚོགས་བཅས་ཀྱིས་མཉམ་རུབ་ལས་དོན་སྣ་མང་བྱེད་བཞིན་པ་ཡིན།བདེ་ལེགས་སྨན་ཁང་འཕེལ་རིམ་ལོ་རྒྱུས་དང་སྨན་ཁང་གི་འདུ་འགོད་ཡོང་འབབ་གཉིས་ཐད་དམིགས་བསལ་ཞུ་མ་དགོས་པ་གནང་རོགས།

སྨན་བཅོས་འགན་ཁུར་ཐད་རོབ་ཙམ་ཞུས་ན།སྨན་ཁང་གི་བརྟག་དཔྱད་མཐུན་རྐྱེན་རྣམས་དངོས་འབྲེལ་ཉམས་ཐག་དང། བོད་ནས་གསར་དུ་ཕེབས་པ།སྲི་ཞུ་ལས་བྱེད་བཅས་ལ་རིན་མེད་དང། རྒྱ་བལ་འབྲུག་གསུམ་གྱི་གློ་ནད་ཅན་ལ་དམིགས་བསལ་གྱི་སྨན་བཅོས་ལྟ་སྐྱོང་།བུད་མེད་སྦྲུམ་མ་དང་བྱིས་པ་ལོ་ལྔ་མན་ལ་ནད་གཞི་སྔོན་འགོག་དང་འབྲེལ་བའི་སྨན་བཅོས་ལྟ་སྐྱོང།གནས་ཡུལ་སོ་སོར་དམིགས་བསལ་སྨན་བཅོས་ལྟ་སྐྱོང། ནད་ཚབས་ཆེ་རིགས་ལ་སྨན་ཁང་གཞན་དུ་བསྟེན་གཏུག་ཆེད་འབྲེལ་ལམ་བཅས་ཞུ་བཞིན་ཡོད།སྨན་ཁང་ནང་སྡེ་ཚན་ཇི་ཡོད་དང་མཐུན་རྐྱེན་སྦྱོར་སྤྲོད་སྐོར་ཞུ་མ་དགོས་པ་དང།

སྨན་ཁང་གི་ཡོ་བྱད་མཐུན་རྐྱེན་སྐོར་རོབ་ཙམ་ཞུས་ན།ད་ལྟའི་ཆར་ཧི་མ་ཅལ་མངའ་སྡེའི་ནང་བདེ་ལེགས་སྨན་ཁང་གི་བརྟག་དཔྱད་ཡོ་བྱད་དང་མཐུན་རྐྱེན་རྣམས་དྲག་གྲས་སུ་སླེབས་ཡོད་ལ།ཡོ་བྱད་སྤྱིའི་མ་དངུལ་འབུམ་ ༡༡༨ ཟིན་ཡོད་པས། རྒྱ་ཆེའི་མི་མང་ནས་ལོངས་སུ་སྤྱོད་ཐུབ་རེས་ཞུ་གི་ཡོད། དམིགས་བསལ་ལོ་འདི་ནང་གློ་ནད་ཊི་སྦི་རིགས་ལ་སྟབས་བདེའི་གློག་པར་འཕྲུལ་ཆས་Fuji portable X-ray machineའབུམ་ ༦༥ ལྷག་གནས་པ་འཁྱེར་བདེ་ཞིག་དང།དེ་བཞིན་འབུམ་ ༡༦ ཅན་གྱི་འཕྲུལ་ཆས་TRUNATཟེར་བ་ནད་རིགས་སྣ་མང་བརྟག་དཔྱད་ཐུབ་པའི་རིགས་བཅས་མཐུན་རྐྱེན་བསྐྲུན་ཡོད།དེ་མིན་MRIདང་CT Scanཟེར་བ་སོགས་ལ་ཁྱད་ལས་སྨན་པ་དང་ས་ཆ་དགོས་ཀྱི་ཡོད་ཁར།མི་མེད་ན་འགྲོ་སོང་འཕྲོ་བརླག་འགྲོ་ཉེན་ཡོད་པས་དེ་རིགས་ང་ཚོས་ཉར་འཇོག་བྱས་མེད་ཅེས་ཞུ་རྒྱུ་ཡིན།

ཊི་སྦི་ནད་གཞིའི་ཐད་ ༡༩༨༠ ནས་བཟུང་ལས་འགོ་ཚུགས་ཤིང། བླ་སྨན་ཚེ་བརྟན་ལགས་ ༡༩༨༣ ནས་ལས་བཅར་གནང་བ་ནས་བཟུང་ལས་དོན་དངོས་སུ་འགོ་བརྩམས།སྐབས་དེར་ང་ཚོའི་སྤྱི་ཚོགས་ནང་ཁྱིམ་ཚང་རེ་ལ་ཊི་སྦི་ནད་པ་རེ་མེད་པ་དཀོན་པོ་རེད། ཡིན་ནའང་བླ་སྨན་ཚེ་བརྟན་ལགས་དང་རོགས་ཚོགས་ཁག་གིས་ཤུགས་སྣོན་བརྒྱབས་ཏེ་ད་ལྟའི་ཆར་བདེ་ལེགས་སྨན་ཁང་རང་དུའང་ནད་པ་༧ ལས་མེད། སྔ་དུས་ནད་པ་མང་བས་ཉལ་ཁྲི་མི་རེག་པ་དང། སྨན་བཅོས་བྱེད་དགོས་པ་ ༤༠༠ དང་ ༥༠༠བར་ཟིན་ཡང། ད་ལྟ་ནད་བཅོས་བྱེད་དགོས་པ་ ༢༥ ལས་མེད། ང་ཚོའི་དམིགས་ཡུལ་ཊི་སྦི་ན་ཚ་རྩ་མེད་བཟོ་དགོས་སྟབས་ཊི་སྦི་རྩ་འགོག་གི་ལས་གཞི་Zero TB in Kids projectཞེས་བོད་མིའི་གཞིས་དགོན་ཁག་ཏུ་ལས་འགུལ་སྤེལ་བཞིན་པ་ཡིན།

འཕྲོད་བསྟེན་ལྟ་སྐྱོང་གི་ལས་གཞིའི་ཐད་༡༩༧༩ ནས་བཟུང་ཧི་མ་ཅལ་མངའ་སྡེའི་ནང་ཡོད་གཞིས་སློབ་དགོན་གསུམ་ནང་འདི་ག་སྨན་ཁང་ནས་སྨན་པ་སྨན་ཞབས་བཅས་སྐོར་བསྐྱོད་ཀྱིས་ཁྲག་ལུད་བརྟག་དཔྱད་སོགས་བྱེད་ཀྱི་ཡོད་ནའང།ཕྱིས་སུ་ ༢༠༠༧ ནས་སྐོར་བསྐྱོད་བྱེད་མཚམས་བཞག་པ་ཡིན། གང་ཡིན་ཞེ་ན། ང་ཚོའི་སྤྱི་ཚོགས་ཀྱི་འཕྲོད་བསྟེན་གནས་སྟངས་ཡར་རྒྱས་ཕྱིན་པ་དང།གཉིས་ནས་མི་མང་པོ་དེ་ཙམ་ཕར་ཕྱིན་པས་ཐུགས་ཕན་གསོས་རེ་མེད་པས། སྨན་ཁང་རང་དུ་བརྟག་དཔྱད་དང།ཌི་སྦི་ནད་པ་ཚོ་ཚུར་སྐོང་ནས་བརྟག་དཔྱད་བཏང་བ། སློབ་གྲྭ་དང་དགོན་པ་གྲྭ་ཚང་ཁག་ཡིན་ན་ཕར་བཅར་ཏེ་བརྟག་དཔྱད་བཏང་བ་བཅས་བྱས་ཡོད།

འཕྲོད་བསྟེན་ལས་བྱེད་སྦྱོང་བརྡར་ཐད་༡༩༨༡ ཟླ་ ༡༢ ནང་འཕྲོད་བསྟེན་ལས་ཁུངས་དབུ་བརྙེས་རྗེས། བོད་མིའི་གཞིས་སྒར་དང་སློབ་གྲྭ་ཁག་ཏུ་སྨན་ཁང་ཆུང་ངུ་རེ་སྒོ་ཕྱེ་པ་རེད།སྐབས་དེ་དུས་སྨན་པ་དང་སྨན་ཞབས་འདང་ངེས་མེད་སྟབས་བདེ་ལེགས་སྨན་ཁང་ནས་སྤྱི་ཚོགས་འཕྲོད་བསྟེན་ལས་བྱེད་Community Health Workerཁྱོན་བསྡོམས་༢༨༡ ལ་སྦྱོང་བརྡར་སྤྲད་ཅིང། དེས་བཙན་བྱོལ་བོད་མིའི་གཞིས་སྒར་ཡོངས་ལ་ཁྱབ་ཐུབ་པ་བྱུང་སྟེ།སྨན་པ་དང་སྨན་ཞབས་དགོས་ངེས་ལག་མ་ཐོགས་པ་མ་བྱུང་བར་ཁོང་ཚོས་ཞབས་འདེགས་རྒྱ་ཆེར་བསྒྲུབས་ཡོད།

༢༠༡༡ ནས་ང་ཚོས་མི་མང་གི་གོ་རྟོགས་སྤེལ་ཕྱིར་གཟུགས་གཞི་བརྟག་དཔྱད་ལས་འགུལ་ཞིག་བརྩམས་ཤིང།དེའི་ནང་བརྟག་དཔྱད་བྱ་ཡུལ་རྣམ་གྲངས་མི་འདྲ་ ༡༡ ཙམ་ཡོད། ལས་གཞི་འདིའི་མཐུན་རྐྱེན་རྣམས་བདེ་སྨན་རང་ནས་སྦྱར་ཏེ་ལོ་ལྟར་མི་མང་ནང་འཕྲོད་བསྟེན་དང་ལྷག་པར་སྔོན་འགོག་ཐད་གོ་རྟོགས་གང་ཐུབ་སྤེལ་ཡོད།

རིན་མེད་སྨན་སྒར་ད་བར་རྒྱ་གར་གྱི་སྤྱི་ཚོགས་ཞབས་ཞུའི་ཚོགས་པ་Rotary Club དང་།འཕགས་བོད་འབྲེལ་མཐུད་ཚོགས་པ་སོགས་དང་མཉམ་རུབ་ཀྱིས་རྒྱ་གར་གྱི་གྲོང་གསེབ་ཁག་ཏུ་སྨན་སྒར་གྱི་ལས་གཞི་འགྲོ་བཞིན་པ་ཡིན།དམིགས་བསལ་སྨན་པ་ཉི་འོང་ནས་གདན་ཞུས་ཀྱིས་སྐྱ་སྒྲིབ་བཤག་བཅོས་ ༢༠༠༩ ནས་མུ་མཐུད་བཞིན་པ་དེའི་འགྲོ་གྲོན་ཡོངས་རྫོགས་སྨན་ཁང་རང་ནས་ནར་གཏོང་ཞུས་ཡོད།ད་ལྟའི་ཆར་ནད་ཡམས་ཀྱི་རྐྱེན་སྨན་པ་ཚོ་ཕེབས་མ་ཐུབ་པ་མ་གཏོགས་ལས་གཞི་འདི་འགྲོ་བཞིན་པ་ཡིན།ལས་གཞི་འདིས་ཐོག་མར་བོད་མི་རྣམས་དང་དེ་ནས་རིམ་པར་ཡུལ་མི་དང་བཅས་པར་ཐུགས་ཕན་གསོས་ཏེ་ཡུལ་མི་ཚོར་བག་ཆགས་ཧ་ཅང་ཡག་པོ་བཞག་ཡོད།

སྤྱི་ཚོགས་ཕན་བདེའི་ཞབས་ཞུའི་ཐད།སྨན་ཁང་རང་གི་ལས་དོན་དང་ཐད་ཀར་འབྲེལ་བ་མེད་ཀྱང། ༸གོང་ས་༸སྐྱབས་མགོན་ཆེན་པོའི་གྱ་སྟོན་སྐབས་རྡ་ས་དང་ཏི་ཛུ་དར་རྒྱས་གླིང་རྒས་གསོ་ཁང་སོགས་སུ་གསང་སྤྱོད་རྙིང་རུལ་རྣམས་གསར་བཟོ་བྱས་པ་དང། སྦིར། ཅོང་ཏ་ར། བཀྲ་ཤིས་ལྗོངས་བཅས་ཀྱི་གཞིས་ཆགས་ཁག་ཏུ་ཆུ་མཛོད་གསར་རྒྱག་བྱས་པ། སྤུ་རུ་ཝ་ལ།སྤོན་ཊ། ཀུམ་རའོ་བཅས་སུ་སྨན་ཁང་གསར་རྒྱག་བྱས་པ། སྦིར་སྨན་ཁང་དུ་གློག་པར་འཕྲུལ་ཆས་ཆེ་ཆུང་གཉིས་མཐུན་རྐྱེན་སྦྱར་བ།སྦེལ་ཀོབ་སྨན་ཁང་དུ་གློག་པར་འཕྲུལ་ཆས་གསར་པ་ཞིག་སྤུས་གཟིགས་ཞུས་པ། སྦེལ་ཀོབ་དང་མོན་གྷོ།དེ་བཞིན་ཧུན་སུར་སྨན་ཁང་བཅས་སུ་ཊི་སྦི་བརྟག་དཔྱད་འཕྲུལ་ཆས་འབུམ་ ༡༦ ཡིན་པ་རེ་ཕུལ་བ། ཧོན་ཟུར་སྨན་ཁང་ལ་ནད་པ་དབོར་འདྲེན་རླངས་འཁོར་གསར་པ་ཞིག་དང། གཞིས་ཆགས་ཀྱི་གཞོན་སྐྱེས་ཚོའི་ཆེད་སྤོ་ལོ་རྩེད་ཐང་གི་མཐུན་རྐྱེན་སྦྱར་བ།དེ་བཞིན་ས་སྐྱ་ཆོས་སྒར་སྨན་ཁང་དུ་ནད་པ་དབོར་འདྲེན་རླངས་འཁོར་གཅིག་དང་སོའི་བརྟག་དཔྱད་ཀྱི་ཞབས་བཀྱག་གཅིག་བཅས།སྨན་ཁང་གི་ཉིན་རེའི་ལས་དོན་མིན་པར་ཞོར་དུ་སྤྱི་ཚོགས་ལ་གོང་གསལ་ཕྲན་བུ་ཞབས་འདེགས་སྒྲུབ་ཐུབ་ཡོད།

བདེ་ལེགས་སྨན་ཁང་གི་ལས་ཀ་ག་རེ་ཡིན་ཡང་མཛད་སྒོ་ཚོགས་པ་དང་ཁྱབ་བསྒྲགས་བྱེད་རྒྱུ་སོགས་མེད་ཀྱང།ང་ཚོའི་ལས་དོན་ལ་ཐུགས་སྣང་གནང་མཁན་ཚོས། དཔེར་ན། ༡༩༨༠ ལོར་ས་གནས་གཞོན་ནུས་བདེ་ལེགས་སྨན་ཁང་ལ་ཆེ་བསྟོད་ཀྱི་བྱ་དགའ་ཞིག་གནང་འདུག༢༠༠༦ ལོར་ནོར་གླིང་བོད་ཀྱི་རིག་གཞུང་གཅེས་སྐྱོང་ཁང་གིས་སྤྱི་ཚོགས་ཞབས་ཞུའི་ཆེ་བསྟོད་གཟེངས་རྟགས་ཤིག་གནང་འདུག༢༠༠༧ ལོར་རྒྱ་གར་རྒྱལ་ཡོངས་འཕྲོད་བསྟེན་དྭང་བླངས་ཚོགས་པས་སྤྱི་ཚོགས་ཞབས་ཞུའི་ལས་དོན་ཐད་རྒྱ་གར་རྒྱལ་ཡོངས་ཀྱི་བྱ་དགའ་མཐོ་ཤོས་ཤིག་གནང་ཡོད།༢༠༡༤ ལོར་འཛམ་གླིང་འཕྲོད་བསྟེན་ལྷན་ཚོགས་ཀྱི་ཊི་སྦི་རྩ་འགོག་སྡེ་ཚན་ནས་བདེ་སྨན་གྱི་ཊི་སྦི་ལས་གཞིར་བསྔགས་བརྗོད་ཚད་མཐོ་བོ་གནང་བ་དང་འབྲེལ།ཚོགས་པ་དེའི་ཚན་རིག་ཚན་ཆུང་ནས་(Stop TB Partnership)བདེ་ལེགས་སྨན་ཁང་འཛམ་གླིང་ནང་ཌི་སྦི་ལས་གཞིའི་ཐད་ལས་ཀ་སྤུས་དག་བྱེད་མཁན་ཞིག་ལ་ངོས་འཛིན་དང་སྦྲགས།བླ་སྨན་ཚེ་བརྟན་ལགས་ཧྥ་རན་སིར་བྱ་དགའ་ལེན་དུ་འགྲོ་ལ་ཉེ་ཁར་ལྷན་ཚོགས་དེའི་འགན་འཛིན་ཧོང་ཀོང་ནས་ཡིན་པའི་རྒྱ་རིགས་Dr. Margerate Chan, Director General of WHOནས་བྱ་དགའ་(The Kochon Prize) སྟེར་རྒྱུར་དཀའ་ངལ་འདུག་ཅེས་གསུངས་ཏེ་ཐོབ་མེད།འདིའི་གནས་ཚུལ་ཨ་རི་བ་འབྲེལ་ཡོད་ཚོགས་མི་ཚོས་གསན་འཕྲལ། ཨ་རིའི་ནང་གི་བརྒྱུད་ལམ་སྐད་གྲགས་ཆེ་བའི་ནང་སྐྱོན་བརྗོད་དང་འབྲེལ་བདེ་སྨན་གྱི་ཊི་སྦི་རྩ་འགོག་གི་ལས་དོན་སྐོར་རྩོམ་ཡིག་ཅིག་བྲིས་པས།མཐའ་སྡོམ་བྱ་དགའ་དེ་ལས་ཚད་མཐོ་བའི་ཆེ་མཐོང་དང་ཁྱབ་བསྒྲགས་བྱུང་བ་མ་ཟད། ཞོར་དུ་རྗེས་འབྲེལ་རོགས་དངུལ་ཡང་འབུམ་༤༠ ལྷག་ཙམ་ཐོབ། ༢༠༡༩ ལོར་ཀང་ར་རྫོང་གི་ཊི་སྦི་སྡེ་ཚན་གྱིས་བདེ་ལེགས་སྨན་ཁང་གི་ཌི་སྦི་རྩ་འགོག་གི་ལས་གཞིའི་ཐད་བསྔགས་བརྗོད་ཀྱི་བྱ་དགའ་གནང་ཡོད།དེ་བཞིན་བྱ་དགའ་གཟེངས་རྟགས་སོགས་ཙག་ཙིག་གནང་མཁན་ཡོངས་ལ་གོ་སྐབས་འདི་བརྒྱུད་ཐུགས་རྗེ་ཆེ་ཞུ་རྒྱུ་ཡིན།

བདེ་ལེགས་སྨན་ཁང་གི་ལས་དོན་དང་ཟབ་སྦྱོང་ཉམས་གསོའི་ལས་ཀའི་ཐད།༡༩༨༣ ནས་ ༡༩༡༦ བར་ལས་བྱེད་གྲངས་ ༢༧ ཕྱི་རྒྱལ་ཡུལ་གྲུ་ཁག་འདྲ་མིན་དུ་ཟབ་སྦྱོང་དང་སློབ་སྦྱོང་དུ་བཏང་ཡོད།དེ་བཞིན་འཕྲོད་བསྟེན་ལས་ཁུངས་ཀྱི་མཛད་གཙོ་རྣམ་པ་དང། གཞིས་ཆགས་ཁག་གི་སྨན་པ་ཁག་ཅིག་ཀྱང་བདེ་ལེགས་སྨན་ཁང་གི་ལས་དོན་དང་འབྲེལ་ཕྱི་རྒྱལ་ཁག་ཏུ་ཉམས་གསོག་ཏུ་བཏང་ཐུབ་པ་བྱུང་ལ།དེ་དག་ཕེབས་སར་ཕེབས། ལོག་སར་ལོག་སྟེ་ཚོགས་སྒེར་གཉིས་ཀར་དགེ་མཚན་ཆེན་པོ་བྱུང་ཡོད། དེ་བཞིན་ཕྱི་མི་དང་འབྲེལ་ལམ་ཞུ་ཕྱོགས་སྐོར་ཞུ་གི་མིན།

ཏོག་དབྱིབས་གཉན་རིམས་སྐབས།༢༠༢༠ ཟླ་ ༣ པར་ཐོག་མར་ནད་ཡམས་བྱུང་སྐབས་བདེ་སྨན་འཛིན་སྐྱོང་ནས་སྤྱི་ཚོགས་དང་སྨན་ཁང་གཉིས་ཀར་ཡོད་པའི་འཕྲོད་བསྟེན་བདེ་འཇགས་ཐད་ཉེན་ཁ་མི་ཡོང་ཆེད།གནས་ཡུལ་དབུས་སའི་གཞུང་གི་ལམ་སྟོན་མ་ཕེབས་སྔོན་ནས་ལམ་སྟོན་གྲ་སྒྲིག་དང། ཞག་སྡོད་ནད་པར་དཀའ་ངལ་མི་འབྱུང་ཆེད་སྨན་ཁང་མདུན་གྱི་རྭ་བར་གུར་ཕུབ་སྟེ་སྨན་གཏུག་བྱེད་སའི་ཆ་རྐྱེན་བསྐྲུན་པ་ཡིན།དེ་བཞིན་ཚོགས་སྡེ་མང་པོར་ཁ་རས་དང་གྱོན་ཆས་PPEསོགས་མཐུན་རྐྱེན་དགོས་མཁོའི་རིགས་གང་འཚམས་འགྲེམས་སྤེལ་ཞུ་ཐུབ་པ་བྱུང་ཡོད།གཙོ་བོ་སྔོན་ཁབ་ལས་འཆར་འགོ་ཚུགས་ལ་ཉེ་སྐབས་རྒྱ་གར་གཞུང་རང་ནས་བདེ་སྨན་སྔོན་ཁབ་རྒྱག་སའི་ལྟེ་གནས་མིག་དཔེར་འོས་པའི་ངོས་འཛིན་གྱིས་སྦྱོང་བརྡར་སྤྲད་ཅིང།དངོས་སུ་ཁབ་བསྐྱོན་སྐབས་ཁབ་རྒྱག་སའི་ལྟེ་གནས་སུ་བཀའ་འཁྲོལ་ཞུས་ཐོབ་བྱུང་སྟེ་ད་བར་ཧི་མ་ཅལ་མངའ་སྡེའི་ནང་རྡ་ས་དང།སྦིར། ཅོང་ཏ་ར། བཀྲ་ཤིས་ལྗོངས་ནང་འཁོད་བོད་མི་དགུང་ལོ་ ༦༠ ཡན་དང། དགུང་ལོ་ ༡༢ ནས་ ༡༤བར། ༡༨ ནས་ ༥༩ བར་བཅས་ལ་སྔོན་ཁབ་རིན་མེད་ཐོག་རྒྱག་ཐུབ་པ་བྱུང་ཡོད་ལ། འགྲོ་སོང་ལ་འབུམ་༤༣ ལྷག་བཏང་ཡོད། སྐབས་དེར་བདེ་སྨན་གྱི་ལས་བྱེད་ལྔ་བཅུ་ནས་སུམ་ཅུ་ཙམ་ལ་ནད་པ་དང་འབྲེལ་བའི་དབང་གིས་ན་ཚ་བྱུང་ཡོད་ཀྱང་སྐུ་ཚེ་ལ་བར་ཆད་གང་ཡང་མ་བྱུང།

གོང་གསལ་ལས་དོན་ཡོངས་རྫོགས་ཀྱི་གྲུབ་འབྲས་རྣམས་འཛིན་སྐྱོང་ལས་བྱེད་དང།སྨན་པ། སྨན་ཞབས། སྡེ་ཚན་ཡོངས་ཀྱི་ལས་བྱེད་ལྔ་བཅུ་ཡོད་པ་ཚང་མས་ལྷག་བསམ་ཧུར་བསྐྱེད་ཀྱི་ཐོག་ནས་བསྐྲུན་པ་ཡིན་ལ།ད་དུང་ཡིན་ནའང་མུ་མཐུད་ཐུགས་ཁུར་བསྐྱེད་བཞིན་ཡོད་ཅེས་དམ་བཅའ་དང་སྦྲགས་ལས་བསྡོམས་ཞུ་མཚམས་འཇོག་གི་ཡིན།

ཐུགས་རྗེ་ཆེ།

སྐུའི་བླ་སྨན་ཚེ་བརྟན་ལགས་དང་འབྲེལ་བའི་སྐོར་གསུང་དོན།ཌོག་ཊར་ཚེ་བརྟན་ལགས་ཀྱི་མཛད་རྗེས་ཚང་མས་གསུངས་གྲུབ་སོང། ངེད་ལ་དམིགས་བསལ་ཞུ་རྒྱུ་མི་འདུག་སྟེ། ཚོགས་ཁང་འདིའི་ནང་ང་དང་ཌོག་ཊར་གཉིས་དུས་ཡུན་རིང་ཤོས་མཉམ་ལས་བྱེད་རྒྱུ་བྱུང་བ་ཡིན་ཙང། ( མགྲིན་པ་མཆི་མས་བརྣངས།) ཁོང་གི་དགོངས་པ་བཞེས་ཕྱོགས་ལས་༸གོང་ས་མཆོག་ལ་དད་དམ། སྤྱི་ཚོགས་བདེ་རྩར་དགོངས་བཞེས་གནང་ཕྱོགས་སོགས་ལ་རྒྱུས་ལོན་གཏིང་ཟབ་བྱུང་སོང་ཞེས་ཞུས་ན་རྫུན་དུ་འགྲོ་གི་མ་རེད། གཙོ་བོ་ཌོག་ཊར་ལགས་ནས་བློས་གཏོང་ཆེན་པོ་གནང་བ་འདི་མ་མཁྱེན་མཁན་མང་པོ་ཡོད་པ་རེད་སྙམ་པས། ཁོང་གི་དགོངས་བཞེས་འབྱུང་སའི་ཕུ་དེད་ན་ས་འདུ་ཚང་གི་གཟིམ་ཤག་སྟེ། ཁོང་གི་ཡབ་སྐུ་ངོ་བཀའ་ཟུར་ས་འདུ་རིན་ཆེན་མཆོག་དང་ལྕམ་བཅས་ཡབ་ཡུམ་གཉིས་ནས། ང་ཚོའི་བུ་འདིས་༸རྒྱལ་བ་རིན་པོ་ཆེར་ཞབས་ཞུ་སྒྲུབ་བཞིན་པས་ཧ་ཅང་དམིགས་བསལ་ཡིན་ལ། སྤོབས་པ་ཞེ་དྲག་ཡོད་ཅེས་གསུངས་ཀྱི་ཡོད། ཡིད་སྐྱོ་བ་ཞིག་ལ་ཁོང་རྣམ་པ་གཉིས་དེང་སྐབས་ཞལ་བཞུགས་མེད་ཀྱང། སྙིང་པོ་༸རྒྱལ་བ་རིན་པོ་ཆེར་ཞབས་ཞུ་སྒྲུབ་ཐུབ་པ་བསོད་ནམས་ཆེན་པོ་ཆེར་བརྩི་གི་འདུག་པ་མ་ཟད། གཡུ་ཐོག་གཟིམ་ཤག་གི་ལྕམ་སྐུ་དམ་པ་ཚེ་རིང་སྒྲོལ་དཀར་ལགས་དང་ཌོག་ཊར་བརྒྱུད་ནས་འདྲིས་ཚོར་བྱུང་ལ། མ་ཤེས་པ་མང་པོ་ཞིག་ཞར་དང་ཞོར་ལ་ཧ་གོ་སོང། སྐབས་དེ་དུས་གཡུ་ཐོག་གཟིམ་ཤག་གི་ལྷ་ལྕམ་སྐུ་ཞབས་ཡིན་ནའང་། བུ་མོར་བསླབ་བྱ་རྒྱག་གི་ཡོད། ཌོག་ཊར་ལགས་ལ་བསླབ་བྱ་རྒྱག་གི་ཡོད། ང་ཚོའི་མི་ཚང་འདི་བསོད་ནམས་ཆེན་པོ་ཡིན། ༸རྒྱལ་བ་རིན་པོ་ཆེའི་ཞབས་འོག་ཞབས་ཞུ་བསྒྲུབ་རྒྱུའི་གོ་སྐབས་ཧ་ཅང་ཐོབ་དཀའ་བ་རེད་སོགས་གསུངས་ཀྱི་ཡོད། མདོ་དོན་དེ་དག་ཕྱོགས་ཁྱོན་ཡོངས་ལ་བསམ་བློ་གཏོང་སྐབས། ཌོག་ཊར་ལགས་གཅིག་པུ་མིན་པར། ཁོང་དང་ཁོང་གི་ལྕམ་གཡུ་ཐོག་ཚེ་དཔལ་ལགས་ཀྱི་ནང་སྟེ་གཟིམ་ཤག་གཉིས་ཀའི་ཐོག་ནས་དགོངས་བཞེས་དེ་ལྟར་གནང་གི་ཡོད་སྟབས། རླབས་ཆེན་གྱི་སྐྱེས་བུ་འདི་འདྲ་ཞིག་བྱུང་བ་རེད་སྙམ། རྣམ་པ་ཚོས་མཁྱེན་རྟོགས་ཆེད་མགོ་སྨོས་ཙམ་ཞུ་རྒྱུ་ཡིན།

དེ་བཞིན་ཚང་མ་ལྷན་འཛོམས་ཀྱི་སར་ཌོག་ཊར་ཚེ་བརྟན་ལགས་ལ་དམིགས་བསལ་འཚམས་འདྲི་དང་བཀྲ་ཤིས་བདེ་ལེགས་ཞུ་རྒྱུ་ཡིན།ཌོག་ཊར་ལགས་ལ་ཆེ་བསྟོད་ཀྱི་གཟེངས་རྟགས་འབུལ་རྒྱུའི་མཛད་སྒོ་ཚུགས་རྒྱུར་ལོ་བཅུའི་སྔོན་ནས་འབད་བརྩོན་བྱས་པ་ཡིན། ཡིན་ནའང། ཌོག་ཊར་ལགས་ནས་ལན་པོ་ཡོད་པ་མ་རེད། སྤྱི་ཚོགས་ལ་ལན་པོ་ཡོད་པ་མ་རེད། ངེད་གཉིས་མཉམ་དུ་ལས་ཀ་བྱས་པ་རེད།མིའི་ལྟ་ཕྱོགས་མཐོང་ཕྱོགས་ལ་ལན་པོ་ཡོད་པ་མ་རེད་ཅེས་ཞལ་བཞེས་ཁྱོན་ནས་གནང་མ་སོང། ཡིན་ནའང།དོ་སྣང་ཅན་མང་པོས་ཁྱོད་བདེ་ལེགས་སྨན་ཁང་གི་འགན་འཛིན་ཡིན་ཙང་བཀའ་འདྲི་ག་རེ་བྱས་ནས་ཞུ་གི་ཡོད།ཁྱོད་རང་གིས་འགོ་ཁྲིད་ནས་བྱེད་དགོས་པ་རེད། འདི་འདྲ་ཙམ་ཡང་ཐག་གིས་གཅོད་མི་ཐུབ་བམ་ཞེས་བཀའ་བཀྱོན་ལྟ་བུ་མང་པོ་རེག་སོང།བཀའ་བཀྱོན་རེག་ནའང་དོན་གྱི་བདག་པོས་ཞལ་བཞེས་མ་གནང་ཙང་ད་ལྟ་བར་དུ་ང་ལ་བྱེད་རྒྱུ་གང་ཡང་རེག་མ་སོང།དེ་རིང་བདེ་ལེགས་སྨན་ཁང་དབུ་བརྙེས་ནས་ལོ་ ༥༠ དང་ཌོག་ཊར་ལགས་ལ་ཞབས་ལོ་ ༤༠ འཁོར་བའི་དུས་ཚིགས་སྐབས་བསྐྱར་དུ་འབོད་བསྐུལ་ཞུས་པས་ཞལ་བཞེས་ཐོབ་པ་དེ་ལྟར་ཡིན་པས།འུར་བསྟོད་དང་སྤྲེལ་ལད་མེད་པའི་གཟེངས་རྟགས་ཕུལ་ཐུབ་པར་ཧ་ཅང་དགའ་བོ་བྱུང་ལ། བྱས་པ་ཅན་ལ་བསྟོད་ར་ཕུལ་བ་བོད་བཙན་པོའི་སྐབས་ནས་དར་ཁྱབ་ཆེ་ཞིང་།ཆོས་དང་འཇིག་རྟེན་ཡ་རབས་བཟང་སྤྱོད་གང་ཅིར་དགོས་ངེས་ཤིག་ཡིན་པས། ཌོག་ཊར་ཁོང་ལ་བསྐྱར་དུ་ཐུགས་རྗེ་ཆེ་ཞུ་རྒྱུ་ཡིན་ཞེས་གསུངས།།

དགེ་བཤེས་ལྷག་རྡོར་ལགས་ནས་གསུང་དོན།

༸སྤྱི་ནོར་༸གོང་ས་སྐྱབས་མགོན་ཆེན་པོ་མཆོག་ལ་གུས་ཕྱག་སྔོན་དུ་བཏང་སྟེ།འདིར་ཕེབས་པའི་བཀུར་འོས་སྲིད་སྐྱོང་མཆོག་དང་བཀའ་བློན་རྣམ་པ། སྤྱི་འཐུས་ཚོགས་གཙོ་བགྲེས་གཞོན་དབུས་སྤྱི་འཐུས་རྣམ་པ།ཆེད་དུ་གདན་འདྲེན་ཞུས་པའི་དམིགས་བསལ་སྐུ་མགྲོན་རྣམ་པ། ལྷན་ཁང་ཁག་གི་དྲུང་ཆེ་རྣམ་པ།ཚོགས་པ་ཁག་གི་སྣེ་མོ་ལས་འཛིན་པ། དམིགས་བསལ་སྐུ་མགྲོན་དངོས་གནས་བདེ་ལེགས་སྨན་ཁང་གི་ལས་བྱེད་རྣམ་པ།ངས་ཁོང་རྣམ་པ་སྐུ་མགྲོན་གཙོ་བོར་བརྩི་གི་ཡོད། དེ་རིང་འདིར་བདེ་ལེགས་སྨན་ཁང་ནས་མི་ལོ་༥༠ རིང་སྤྱི་ཚོགས་འཕྲོད་བསྟེན་ཞབས་ཞུ་བསྒྲུབས་པ་རྗེས་དྲན་གྱི་གོ་སྐབས་བཟང་པོ་འདིའི་སྟེང། བོད་ཀྱི་དཔེ་མཛོད་ཁང་ནས་དེབ་འདིའི་མཐའ་མའི་ཞུ་དག་དང་དེབ་ཀྱི་བཟོ་འགོད།དཔར་བསྐྲུན་བྱེད་རྒྱུར་རོགས་རམ་ཞུ་རྒྱུའི་གོ་སྐབས་ཐོབ་པས་དགའ་བོ་བྱུང། ༸སྐྱབས་མགོན་རིན་པོ་ཆེས་རྒྱུན་དུ་བཀའ་གནང་བ་བཞིན་སྒེར་དང་ཚོགས་པའི་ལོ་རྒྱུས་གསལ་བོ་འབྲི་དགོས་པ་གལ་ཆེན་པོ་རེད།ཡིན་ནའང་མང་པོ་ཞིག་གིས་ལོ་རྒྱུས་འབྲི་སྐབས་ལོ་རྒྱུས་ལ་ལོ་ཟླ་ཚེས་གྲངས་གང་ཡང་མེད་པར་ཚོད་ཚོད་བྲིས་བཞག་པ་མང་པོ་ཡོད་རེད།དེབ་འདིར་རོབ་ཙམ་བལྟས་པས་ལོ་རྒྱུས་གསལ་པོ་བལྟ་ཀློག་བདེ་བ་ཞིག་འདུགདེབ་དེ་ཚང་མའི་ཕྱག་ཏུ་ཡོད་ཙང་མང་པོ་ཞུ་གི་མིན།༸སྐྱབས་མགོན་རིན་པོ་ཆེ་དང། སྤྱི་འཐུས་ཚོགས་གཙོ། དཔལ་ལྡན་སྲིད་སྐྱོང་བཅས་ནས་དེབ་འདིར་ཆེད་བརྗོད་སྩལ་ཡོད་པ་རེད།དེ་དག་ཏུ་བདེ་ལེགས་སྨན་ཁང་གིས་ད་བར་ཕྱག་ལས་ཡག་པོ་གནང་བའི་སྐོར་བཀོད་ཡོད་སྟབས་བསྐྱར་ཟློས་ཞུ་གི་མིན།དེབ་སྐོར་དེ་ཙམ་ཞུ།

དེ་བཞིན་འདིར་སླེབས་པ་ཡིན་ཙང་ཚིག་གཞན་རེ་ཟུང་ཞུས་ན།༸སྐྱབས་མགོན་རིན་པོ་ཆེས་སྨན་ཁང་གི་དེབ་སྐྱེལ་མཚན་ལ་གཞན་ཕན་བདེ་ལེགས་སྨན་ཁང་ཞེས་མཚན་གསོལ་ཡོད། གཞན་ཕན་ཞུ་དུས་ཧ་ཅང་ཟབ་ཅིང་རྒྱ་ཆེ་བ།༸སྐྱབས་མགོན་རིན་པོ་ཆེས་རྟག་ཏུ་གསུངས་བཞིན་པའི་བྱང་ཆུབ་ཀྱི་སེམས་དང་འབྲེལ་བསྡད་ཡོད་པས།སེམས་ཅན་ཚང་མར་ཕན་ཐོགས་བསྐྲུན་དགོས་པ་རེད་དེ། དེའི་ནང་ནས་ཀྱང་ཉམས་ཐག་དང་ནད་པར་རོགས་རམ་མ་བྱས་ཚེ་མི་དེ་མི་མ་རེད་ཅེས་ང་ཚོའི་དཔེ་ཆ་བ་ཚོར་བཤད་སྲོལ་ཡོད་རེད།སློབ་དཔོན་པདྨ་འབྱུང་གནས་ཀྱིས་ཀྱང་སྙིང་རྗེ་མེད་ན་ཆོས་ཀྱི་རྩ་བ་རུལ་ཞེས་གསུངས་ཡོད་པས།ནད་པ་ཉམས་ཐག་ཡོང་སའི་སྨན་ཁང་གིས་ཧུར་ཐག་འབད་ཐག་ཞུ་དགོས་པ་དེ་གསལ་པོ་ཞེ་དྲག་རེད། དེ་བཞིན་ང་ཚོའི་བོད་ཀྱི་སྨན་གཞུང་དུའང་ནད་པ་སྨན་ཁང་དུ་མ་སླེབས་སྔོན།སྨན་པ་ནད་པའི་སར་སླེབས་ཐུབ་པ་དགོས་ཟེར་བ་ལྟ་བུའང་ཡོད། དེ་འདྲ་ཐུབ་ཀྱི་ཡོད་རུང་མེད་རུང།ནད་པ་ཚུར་སྨན་ཁང་དུ་འབྱོར་བའི་སྐབས་སུ་རོགས་རམ་ཡག་པོ་བྱེད་དགོས་པ་གལ་ཆེན་པོ་རེད། ང་ལ་མཚོན་ན་བདེ་སྨན་ཐོག་མར་འཛུགས་མཁན་རི་ཞིང་ལགས་མཇལ་མྱོང།དེ་བཞིན་འགན་འཛིན་རྣམ་པ་དང་ལས་བྱེད་མང་པོ་མཇལ་མྱོང། ཨེམ་ཆི་ཚེ་བརྟན་ལགས་ཨིན་ཇིའི་ལུང་པ་ནས་སློབ་ཐོན་ཟིན་ཏེ་ཚུར་འབྱོར་བ་ནས་ངས་རོབ་ཙམ་ཞིག་ཞལ་ཚོར་གྱི་ཡོད།དེའི་རྗེས་མཉམ་དུ་ཆིབས་ཞབས་སུ་བཅར་བ་སོགས་འདྲིས་བཤིབ་བྱེད་སྐལ་མང་པོ་ལྡན་སོང། མི་ལོ་༤༠ རིང་སྨན་པའི་གནས་ཚད་ཚད་ལོངས་པ་ཡོད་པའི་མི་ཞིག་དེང་དུས་ཀྱི་རྒྱས་སྤྲོས་ལྡན་པའི་མཐུན་རྐྱེན་དང་པེད་ཤག་མང་པོ་རེག་སར་འགྲོ་ཐུབ་ཀྱི་རེད་དེ།འདིར་རི་བཙུགས་པ་ནང་བཞིན་བཞུགས་པ་ཡིན་ཙང་དེ་རིང་གཟེངས་བསྟོད་བྱ་དགའ་ཕུལ་བ་རེད་ལ། དངོས་གནས་ཕུལ་དགོས་ངེས་ཅན་ཆགས་ཡོད།དེ་བཞིན་ད་ལྟའི་འགན་འཛིན་ལ་ཆ་བཞག་ནའང་འགན་འཛིན་གྱི་ལས་གནས་ཐོག་ཞབས་ལོ་བཅུ་དྲུག་འཁོར་འདུག ངས་མཐོང་ཚུལ་བྱས་ན་ཧུར་ཐག་འབད་ཐག་ཡག་ཐག་ཆོད་བྱེད་ཀྱི་ཡོད་པ་ཞིག་མཐོང་སོང།སྙིང་པོ་༸སྐྱབས་མགོན་རིན་པོ་ཆེའི་བཀའ་བཞིན་སྒྲུབ་པའི་མཆོད་པ་རེད་བསམ་གྱི་ཡོད།

ལོ་ཁ་ཤས་གོང་ནས་བདེ་སྨན་དང་སྨན་རྩིས་ཁང་མཉམ་ལས་བྱེད་རྒྱུའི་ལས་ཀ་ཁག་ཅིག་འགོ་བཙུགས་སོང།དེར་ཧ་ཅང་དགའ་པོ་བྱུང། དེ་མིན་སོ་སོའི་ཚོགས་པ་ཧ་ཅང་གི་ཡག་རབ་དང། གཞན་དེ་ཆོ་ཡོད་པ་མ་རེད་ཅེས་ལབ་སྡོད་མཁན་མང་པོ་འདུགདེ་ལྟ་མིན་པར་གཉིས་ཀས་ཟུང་འབྲེལ་གྱིས་སོ་སོའི་ཐུན་མོང་མ་ཡིན་པ་བརྗེ་རེས་ཀྱིས་གཅིག་གིས་མ་ཕན་ན་གཅིག་གི་སར་བཏང་བ་དེ་རིགས་རྒྱུན་སྐྱོང་ངེས་པར་གནང་རོགས་ཞུ་རྒྱུ་ཡིན།

ལོ་རྒྱུས་ནང་རི་ཞིང་རྩའུ་ཡིས་བདེ་སྨན་གསར་འཛུགས་སྐབས་འགྲོ་སོང་སྐུ་སྒེར་ཡིག་ཚང་ལ་ཞུས་པས་མ་འདང་བར།སོ་སོའི་བཟའ་ཟླའི་རྒྱན་ཆ་ཚུན་བཙོང་བ་རེད་ཅེས་གསལ་འདུགདེ་དག་ཧ་ལས་པ་རེད། ངས་ཤེས་ཚོད་ལ་དེ་སྔ་ང་ཚོའི་དཔལ་འབྱོར་བཀའ་བློན་ཁ་ཤས་པེད་ཤག་མེད་ཅེས་དགུན་ཁར་སུད་ཊ་བཙོང་གི་ཕེབས་ཡོད།དེ་དག་མགོ་སྨོས་ཙམ་སྨོས་ཙམ་ཞུ་འདོད་བྱུང། གང་ཡིན་ཞེ་ན། ལྷག་བསམ་དང་སེམས་ཤུགས་ཡོད་ན་ག་རེ་ཡིན་ཡང་འགྲུབ་ཐུབ་ཀྱི་རེད།དེང་སང་ང་ཚོའི་འཛིན་སྐྱོང་དང་གང་ས་ཅི་ཐད་ནས་ཆེན་པོ་ཆགས་ཡོད་ཙང། ལྷག་བསམ་གྱིས་འདང་བ་ཡིན་ན་དོན་དག་འགྲུབ་ཀྱི་རེད་ཅེས་ཞུ་རྒྱུ་དང།དེབ་དེ་ཡག་པོ་བྱུང་འདུགདེ་འདྲ་ཡིན་ཙང། བདེ་ལེགས་སྨན་ཁང་གི་འགན་འཛིན་དང་ལས་བྱེད་ཡོངས་དང།དམིགས་བསལ་ག་ཚོད་དཀའ་ལས་བརྒྱབས་ཀྱང་མིས་མཐོང་དཀའ་བ་དང་བསྟོད་བསྔགས་རེག་གི་མེད་པ་དེ་ལས་བྱེད་དཀྱུས་མ་རྣམས་ཡིན་པས།ཁྱེད་རྣམ་པ་ཚང་མར་ཐུགས་རྗེ་ཆེ་ཞུ་རྒྱུ་ཡིན། མཐའ་དོན་ང་ཚོའི་སྤྱི་ཚོགས་ནང་ལས་དོན་ཆེ་ཕྲ་གང་ཅིར་ཚགས་ཚུད་བྱུང་བ་ཡོད་ཚད་མཐར་གཏུག་ན་༸སྐྱབས་མགོན་རིན་པོ་ཆེའི་སྐུ་དྲིན་ཡིན་ཙང།བཀའ་དྲིན་དྲན་བཞིན་༸སྐྱབས་མགོན་རིན་པོ་ཆེའི་སྐུ་ཚེ་རྡོ་རྗེ་ཁམས་སུ་བརྟན་ཅིང་ཐུགས་ཀྱི་བཞེད་དགོངས་ལྷུན་གྱིས་འགྲུབ་པ།བོད་དོན་བདེན་མཐའ་མྱུར་དུ་གསལ་བའི་སྨོན་འདུན་ཞུ།།

བཀའ་ཟུར་དང་ཁྲིམས་ཞིབ་པ་ཆེ་བ་ཟུར་པ་བློ་བཟང་དར་རྒྱས་མཆོག་ནས།

         འདིར་ཌོག་ཊར་ཚེ་བརྟན་ལགས་ཀྱི་སྐོར་འབྲེལ་བ་ཡོད་མཁན་ཞིག་གིས་སྐར་མ་གཅིག་གཉིས་ཤིག་གསུངས་དགོས་པ་རེད་ཅེས་བཀའ་གནང་ཙང།ང་གཅིག་ནས་མང་གཙོའི་ཀ་བ་གསུམ་ནང་རྒྱུན་རིང་ཞབས་ཞུ་ཞུས་ཏེ་རྡ་རམ་ས་ལར་བསྡད་མྱོང་བས།ང་དང་ཌོག་ཊར་ལགས་གཉིས་སྨན་པ་དང་ནད་པའི་འབྲེལ་བ་ཆགས་བསྡད་ཡོད། གོང་དུ་གསུངས་པ་བཞིན་ཌོག་ཊར་མཆོག་ནས་བོད་པའི་སྤྱི་ཚོགས་ནང་མི་ལོ་༤༠ རིང་ཞབས་ཞུ་ཞུས་ཏེ་བཞུགས་པ་རེད། དེས་ག་རེ་བསྟན་གྱི་ཡོད་པ་རེད་ཟེར་ན། ང་ཚོའི་སྒྲིག་འཛུགས་གལ་ཆེན་པོ་ཡིན་པ།སྒྲིག་འཛུགས་ཤིག་ལ་ཆ་རྐྱེན་མང་པོ་ཡོད་པའི་ནང་། དཔེར་ན། འཕྲོད་བསྟེན། ཤེས་རིགདཔལ་འབྱོར་ལྟ་བུའི་སྡེ་ཚན་ཚང་མ་སྒྲིག་འཛུགས་ཤིག་ལ་དགོས་ངེས་ཀྱི་ཆ་ཤས་ཆགས་ཀྱི་ཡོད་རེད།སྐབས་སུ་བབས་པ་དེའི་ནང་ཚན་འཕྲོད་བསྟེན་དང། དེའི་ནང་ནས་ཕྱི་ལུགས་སྨན་ཁང་གི་སྡེ་ཚན་དམིགས་བསལ་ཞིག་སྟེ།སྐབས་བཞི་པའི་བོད་མི་མང་སྤྱི་འཐུས་ལྷན་ཚོགས་ནང་ཕྱག་སྦྲེལ་གཅིག་པའི་སྐུ་ངོ་རི་ཞིང་དམ་པ་དེས་སྐུ་ཟླའི་རྒྱན་ཆ་ཚུན་ཕང་མེད་བཏང་ནས་འཛུགས་བསྐྲུན་གནང་བའི་སྨན་ཁང་ཞིག་ཏུ།ལྷག་པར་དཔལ་འབྱོར་དང་གང་ས་ཅི་ཐད་ནས་དཀའ་ངལ་ཆེ་བའི་སྐབས་སུ་ཕྱི་ལུགས་སྨན་སློབ་ཐོན་པའི་བོད་པའི་ན་གཞོན་ཨེམ་ཆི་ཞིག་གིས་སེམས་ཤུགས་བསྐྱེད་དེ་ད་བར་མི་ལོ་བཞི་བཅུའི་རིང་སྐུ་ངལ་བསྐྱོན་པ་ནི་རྗེས་སུ་ཡི་རངས་ཀྱི་གནས་ཙམ་མ་ཟད།དམིགས་བསལ་མཐུན་རྐྱེན་དང་དཔལ་འབྱོར། གཏམ་སྙན་གྲགས་སོགས་ལ་དགོངས་པ་ཁྱོན་ནས་མི་བཞེས་པ་ཞིག་ཡིན་པ་ནམ་རྒྱུན་ཧ་གོ་ཐུབ་ཀྱི་འདུགདེ་བཞིན་ཕྱི་ལུགས་སྨན་སློབ་ཐོན་མཁན་མང་པོ་སོ་སོའི་རིག་གཞུང་ལ་ཐུགས་སྣང་ཡོད་མེད་སྣ་ཚོགས་ཡིན་མོད།ཨེམ་ཆི་ཁོང་སོ་སོ་བོད་ཀྱི་རིག་གཞུང་ལ་དོ་སྣང་གུས་བརྩི་ཧ་ལས་པ་ཆེན་པོ་ཡོད་མཁན་ཞིག་ཡིན་པའང་མཐོང་གི་འདུགདེ་དག་ང་རང་ཁོང་གི་ནད་པར་གྱུར་ནས་རྒྱུན་རིང་མཇལ་བའི་མྱོང་ཚོར་རྣམས་ཡིན་ཞེས་གསུངས།

བཀའ་ཟུར་རིན་ཆེན་མཁའ་འགྲོ་མཆོག་ནས།

འདིར་ཞུ་དགོས་པ་དེ་གཙོ་བོ་ཌོག་ཊར་ཚེ་བརྟན་རྡོ་རྗེ་ལགས་དང་ང་ཚོའི་འབྲེལ་བ་དང།ཁོང་གི་ལོ་རྒྱུས་སྐོར་ཡིན་པ་འདྲ། དེའི་ཆ་ནས་ཞུས་ན། ངས་རྣམ་པ་ཚོས་གསན་མ་མྱོང་བ་ཉུང་ཙམ་ཞིག་ཞུ་ཆོག་པ་ཞུ།དཔེར་ན། ཌོག་ཊར་ཚེ་བརྟན་རྡོ་རྗེ་ལགས་ཀྱི་མི་ཚང་གི་མཚན་ལ་ས་འདུ་ཚང་རེད། ངའི་མི་ཚང་གི་མིང་ལ་རྟ་གསོ་ཚང་ཟེར།ང་ཚོའི་ཁྱིམ་ཚང་གཉིས་ཀ་ཏྲེ་ཧོར་ནས་རེད། ཡིན་ནའང་ཌོག་ཊར་གྱིས་མཁྱེན་གྱི་མ་རེད་སྙམ། ང་རང་བྱིས་དུས་ཕ་ཡུལ་དུ་འཚར་ལོངས་བྱུང་ཙང།ང་ཚོའི་ནང་ཡོད་ས་ནས་མར་བལྟས་ན་ས་འདུ་ཚང་ཞོལ་དེར་ཡོད། འདི་ནས་རྩིས་ན་ཀང་རའི་གཡས་གཡོན་ལྟ་བུའི་བར་ཐག་ཡོད་ལ།ང་ཚོ་རིའི་སྒང་དང་ཁོང་ཚོ་རི་འདབས་ལ་ཡོད། ཁོང་ཚོའི་ནང་གི་འཁྲིས་དེར་ཏྲེ་ཧོར་གྱི་སྐད་གྲགས་ཅན་གྱི་དར་རྒྱས་དགོན་པ་ཞུ་བ་དེ་ཡོད།ས་འདུ་ཚང་གི་གནས་ཡུལ་དང་འབྱུང་ཁུངས་དེ་ལྟར་རེད།

དེ་ནས་ང་ཚོ་ཚང་མ་རྒྱ་གར་དུ་ཕེབས་པ་རེད།ཕེབས་དོན་རྣམ་པ་ཚོས་མཁྱེན་གསལ་ཡིན་ཙང་ཞུ་མ་དགོས་པ་ཞུ། རྒྱ་གར་དུ་འབྱོར་ནས་སློབ་གྲྭར་འགྲོ་སྐབས་ཁོང་གི་ཨ་ཅག་དམ་པ་དེ་ཞལ་ཧ་ཅང་ཡག་པོ་ཚོར་གྱི་ཡོད།ངེད་གཉིས་ཆུང་དུས་ནས་གྲོགས་མོ་ཡིན། ཡིད་སྐྱོ་བ་ཞིག་ལ་མོ་རང་སྐུ་ཚེ་རིང་པོ་བཞུགས་མ་སོང།ངས་དེ་ཞུ་དགོས་དོན་ནི། ཁོང་གིས་ང་ལ་ཁྱོད་རང་གིས་ཚེ་བརྟན་རྡོ་རྗེ་ལགས་ལ་རོགས་པ་བྱོས།སོ་སོའི་སྤུན་མཆེད་ནང་བཞིན་འགྲིག་གི་མི་འདུག་ན། འགྲིག་གི་མི་འདུག་ཅེས་ལོབ་ཨ་ཞེས་གསུང་གི་རེད།ཡིན་ནའང། དྲང་པོར་ཞུས་ན། ད་ལྟ་བར་འགྲིག་གི་མི་འདུག་ཅེས་ཞེ་དྲག་ཞུ་དགོས་པ་མ་བྱུང། ཞུ་དགོས་བྱུང་ན་ཞུ་བསམ་བསྡད་ཡོད།ངེད་གཉིས་འབྲེལ་བ་དེ་ལྟར་རེད།

དེ་ནས་ཁོང་རྡ་རམ་ས་ལར་ཕེབས་ཏེ་བདེ་ལེགས་སྨན་ཁང་དུ་ལས་བཅར་མ་ཞུས་སྔོན།བདེ་ལེགས་སྨན་ཁང་འཛུགས་བསྐྲུན་ཐད་དཀའ་ངལ་ག་ཚོད་བྱུང་ཡོད་མེད་གོང་དུ་གསུངས་སོང། དངོས་གནས་རེད།སྐུ་ངོ་རི་ཞིང་རྩའུ་དམ་པ་དེའི་སྐབས་སུ་ང་ཚོ་ཡང་རྡ་སར་འབྱོར་མ་ཐག་ཡིན། སྐབས་དེར་སྨན་ཁང་གི་མིང་ཙམ་ཞིག་མ་གཏོགས་ཕལ་ཆེར་ཡོད་པ་མ་རེད་ཅེས་ཞུས་ན་འགྲིག་གི་འདུགདེ་དུས་ནས་ང་ཚོར་ཚོར་བ་ག་རེ་བྱུང་ཟེར་ན། ཕྱིའི་མཐུན་རྐྱེན་ག་རེ་ཡོད་མེད་ལ་མ་ལྟོས་པར་ནང་གི་ལས་ཀ་བྱེད་མཁན་དེ་དག་དངོས་གནས་ལྷག་བསམ་རྣམ་དག་འདུག་ཨང་བསམ་པ་ཞིག་བྱུང།དེ་ནས་ཌོག་ཊར་ཚེ་བརྟན་རྡོ་རྗེ་ལགས་ཕྱི་རྒྱལ་ནས་སློབ་ཐོན་རྗེས་འདིར་ལས་བཅར་ཞུས་སྐོར་བསྐྱར་ཞུ་མ་དགོས་པ་ཞུ།བདེ་ལེགས་སྨན་ཁང་དུ་བཞུགས་རིང་ཞབས་ཞུ་ཧུར་ཐག་འབད་ཐག་ཞུས་སོང། ང་ཁོང་གི་ངོ་ཤེས་པ་དང་ཨ་ཅག་དམ་པ་དེའི་ཁ་ཆེམས་ཡོད་པའི་མི་ཞིག་ཡིན་པའི་ཆ་ནས་བློ་བདེ་པོ་དང་ཧ་ཅང་དགའ་སྤོབས་ཡོད་ཅེས་ཞུ་རྒྱུ་དེ་ཙམ་ཡིན།ཚང་མར་ཐུགས་རྗེ་ཆེ་ཞུ་རྒྱུ་ཡིན།།

བདེ་སྨན་གྱི་ལས་བྱེད་ཟུར་པ་རྣམས་ཀྱི་སྐུ་ཚབ་ཌོག་ཊར་དཀོན་མཆོག་རྡོ་རྗེ་ལགས་ནས།

དེ་རིང་བདེ་ལེགས་སྨན་ཁང་དབུ་བརྙེས་ཏེ་ལོ་ ༥༠ འཁོར་བ་དང། ༸སྐུའི་བླ་སྨན་ཚེ་བརྟན་རྡོ་རྗེ་ལགས་ནས་སྨན་ཁང་དུ་མི་ལོ་ ༤༠ རིང་ཞབས་ཞུ་བསྒྲུབས་པའི་བཀའ་དྲིན་རྗེས་དྲན་གྱི་མཛད་སྒོ་འདིར་ཕེབས་པའི་སྐུ་མགྲོན་གཙོ་བོས་དབུས་འདིར་ཕེབས་ཡོངས་ལ་བདེ་སྨན་ལས་བྱེད་ཟུར་པ་ཡོངས་ཀྱི་ཚབ་ཞུས་ཏེ་འཚམས་འདྲི་དང་བཀྲ་ཤིས་བདེ་ལེགས་ཞུ་རྒྱུ་ཡིན།

ནམ་རྒྱུན་འཕྲོད་བསྟེན་དང་ཚན་རིག་གི་སྐད་ཆ་བཤད་མཁན་ཞིག་ལ་གློ་བུར་མཛད་སྒོར་སྐད་ཆ་ཤོད་གསུངས་དུས་སེམས་འཚབ་ཡོང་གི་འདུག ཡིན་ནའང། ཐོག་མར་བདེ་ལེགས་སྨན་ཁང་གི་འགན་འཛིན་ཟླ་བ་ཕུན་སྐྱིད་ལགས་དང། སྤྱི་ཁྱབ་སྨན་པ་ཨེམ་ཆི་ཚེ་བརྟན་རྡོ་རྗེ་ལགས། སྙིང་ཉེ་བའི་བདེ་ལེགས་སྨན་ཁང་གི་ལས་གྲོགས་ལྷན་རྒྱས་ལ་ཐུགས་རྗེ་ཆེ་ཞུ་རྒྱུ་ཡིན། གང་ཡིན་ཞེ་ན། གུས་ནས་འདིར་བསྡད་དེ་སྨན་ཁང་ངམ་རང་རེའི་སྤྱི་ཚོགས་སུ་ཞབས་ཞུ་བསྒྲུབས་སྐབས་རྣམ་པ་ཚོས་གཞན་འགྲན་དཀའ་བའི་རྒྱབ་སྐྱོར་གནང་སོང། ངའི་སེམས་ན་ནམ་ཡང་ཚ་ལམ་མེར་ཡོད། ཐུགས་རྗེ་ཆེ།

ང་རང་བོད་ཕྲུག་ཁྱིམ་སྡེར་ཡོད་དུས་ང་ཚོའི་མི་ཚེའི་ཁ་ཕྱོགས་འཛིན་ཚུལ་གྱི་ལྟ་གྲུབ་ཀྱི་རྩ་ཚིག་ “རང་ལས་གཞན་གཅེས་”ཞེས་པ་དེ་རེད། ལུས་ངག་ཡིད་གསུམ་ལ་རང་ལས་གཞན་གཅེས་བསླབ་ཀྱི་ཡོད་རེད། ཕྱིས་སུ་ཨ་རིར་སློབ་སྦྱོང་བྱེད་སྐབས་ཚུལ་དེར་ལུས་སེམས་གཉིས་ནས་འགལ་ཟླ་འཕྲད་ཡོང་གི་འདུག་སྟབས། ངེད་ནས་སྐད་ཆ་དྲིས་པ་ཡིན། སྐབས་དེར་ང་ལ་རང་གི་ཕ་མེས་ཀྱི་བསླབ་བྱ་དང། རང་གི་སྤྱི་ཚོགས་ནས་འགོས་པའི་བཟང་པོའི་བསླབ་བྱ་དང་། བྱམས་སྙིང་རྗེ་ཡི་རིན་ཐང་དེ་རིགས་གཅེས་ཉར་གནང་དགོས་པ་དང། རྒྱུན་དུ་རང་དང་ལྟ་སྤྱོད་མཐུན་པའི་མཉམ་ལས་ཀ་བྱེད་པ། བོད་པའི་སྤྱི་ཚོགས་ནས་འཁྱེར་ཡོང་བའི་བཟང་སྤྱོད་ཀྱིས་གཞན་ལ་ཕན་ཐོགས་བསྐྲུན་དགོས་ཞེས་ལམ་སྟོན་སེམས་ལ་ངལ་གསོ་ཐོབ་པ་ཞིག་གནང་བྱུང། དེ་དང་འབྲེལ་ནས་དེ་སྔ་བདེ་སྨན་དུ་ལས་ཀ་བྱེད་སྟངས་སྐོར་ཅུང་ཙམ་ཞུས་ན། ང་ཚོས་ཞོགས་ཀར་ལས་འགོ་འཛུགས་སྐབས་སྤྱི་ཁྱབ་སྨན་པ་ཚེ་བརྟན་རྡོ་རྗེ་ལགས་ཀྱིས་དབུ་འཁྲིད་དེ་ཉིན་ལྟར་སྐར་མ་གཅིག་རིང་སྒོམ་རྒྱག་གི་ཡོད། དེས་སེམས་ལྷོད་ལ་འབབ་པར་ཕན་ཐོགས་ཆེན་པོ་འདུག དེ་འདྲའི་ཐབས་ཤེས་ཐུན་མོང་མ་ཡིན་པ་བོད་མི་རིགས་ལ་སྤུས་དག་མང་པོ་ཡོད་པ་ནས་བསམས་ན། འཛམ་གླིང་འདིར་ཕྱི་ལུགས་སྨན་ལ་འགྱུར་བ་ཤུགས་ཆེན་པོ་ཐེབས་བཞིན་པའི་ནང། སེམས་སྐྱོ་བ་ཞིག་ལ་བྱམས་སྙིང་རྗེ་ཇི་ལྟར་ཁ་སྣོན་རྒྱག་དགོས་མིན་ཤེས་ཀྱི་མེད་པས། བདེ་ལེགས་སྨན་ཁང་ངམ་བོད་ཀྱི་ཕྱོགས་ནས་འཛམ་གླིང་སྤྱི་ཡོངས་ཀྱི་སྨན་གྱི་འགྲོ་ལུགས་ལ་ཞལ་འདེབས་གཞན་ལ་མེད་པ་ཞིག་རྒྱག་རྒྱུ་ཡོད་པ་རེད་དྲན་གྱི་འདུག

ཊི་སྦི་རྩ་འགོག་གི་ལས་གཞིའི་ཐད་ཕྱི་ལོག་ནས་སྨན་པ་དང། བདེ་ལེགས་སྨན་ཁང་གི་འགན་འཛིན་གཙོས་སྨན་པ་སྨན་ཞབས། ལས་བྱེད་ཡོངས་ནས་ཧུར་བརྩོན་བྱས་འབྲས། ཀང་ར་རྫོང་དུ་ལས་གཞི་འདིར་ཕྱི་མིས་བསྔགས་བརྗོད་ཐོབ་ཡོད་ལ། དེ་བཞིན་རྒྱལ་སྤྱིའི་འཕྲོད་བསྟེན་ལྷན་ཚོགས་སོགས་ནས་གདེང་འཇོག་ཐོབ་ཡོད། ལས་ཀ་འདིའི་ཉམས་མྱོང་ནང་གནད་འགག་ཅིག་སྨན་ཁང་དུ་སླེབས་པའི་ནད་པ་དེར་སྨན་བཅོས་བྱ་རྒྱུ་གཅིག་པུར་སྒྲིམ་རྒྱུ་མིན་པར། ནད་པ་དེ་མཉམ་ཞུགས་བྱེད་སའི་སྤྱི་ཚོགས་ཀྱི་འཕྲོད་བསྟེན་ལ་ཐུགས་སྣང་གནང་དགོས་པ་ཧ་ཅང་གལ་ཆེན་པོར་མཐོང་སོང། སྤྱི་ཚོགས་ཁྱོན་ཡོངས་ཀྱི་འཕྲོད་བསྟེན་ཤེས་བྱ་གོང་འཕེལ་ལ་ད་བར་ལས་ཀ་བྱས་པ་རེད་ལ། ད་དུང་བྱ་རྒྱུ་མང་པོ་ལྷག་བསྡད་ཡོད་པས་ཚང་མས་མཉམ་རུབ་ཀྱི་ནུས་པ་དང། ལྷག་པར་སྤྱི་ཚོགས་ཀྱི་མཉམ་རུབ་ནུས་པ་ཧ་ཅང་གལ་ཆེན་པོ་འདུག་པས་མུ་མཐུད་གནང་རོགས་ཞེས་འབོད་སྐུལ་ཞུ་འདོད་བྱུང།

མཐའ་དོན། བདེ་ལེགས་སྨན་ཁང་ནི་ལས་བྱེད་ལས་ཟུར་ཡོངས་ནས་སོ་སོའི་ནང་ལྟ་བུ་ཞིག་ཏུ་བརྩི་གི་ཡོད་ལ། དེ་རིང་མཛད་སྒོ་འདིའི་སྐབས་ཚང་མས་༸གོང་ས་༸སྐྱབས་མགོན་ཆེན་པོར་སངས་རྒྱས་སྨན་བླའི་སྐུ་བརྙན་ཞིག་ཕུལ་ཏེ་བཀའ་དྲིན་རྗེས་དྲན་དང། སྐུ་ཚེ་བསྐལ་བརྒྱར་བརྟན་པའི་སྨོན་ལམ་གསོལ་འདེབས་ཞུ་གི་ཡོད་པ་རེད། འདིར་ལུས་པོ་དངོས་སུ་འཁོད་ཐུབ་མེད་པ་ཚོས་ཀྱང་དེ་རིང་གང་ཐུབ་དགའ་སྟོན་གནང་རོགས་ཞེས་ཞུ་རྒྱུ་ཡིན། ཐུགས་རྗེ་ཆེ།།

༸སྐུའི་བླ་སྨན་པ་ཚེ་བརྟན་རྡོ་རྗེ་ལགས་ནས།

འདིར་ཕེབས་པའི་མཛད་གཙོ་རྣམ་པ་དང་སྐུ་མགྲོན་རྣམ་པ།བདེ་ལེགས་སྨན་ཁང་གི་ལས་གྲོགས་ལྷན་རྒྱས་བཅས་ཚང་མར་བཀྲ་ཤིས་བདེ་ལེགས་ཞུ་རྒྱུ་ཡིན། དམིགས་བསལ་ཟླ་བ་ལགས་ནས་བསྟོད་བསྔགས་ཞེ་དྲག་གནང་བྱུང།མང་དྲག་གྲབས་བྱས་སོང། ཐུགས་རྗེ་ཆེ་ཞུ་རྒྱུ་ཡིན།

ངས་འདིར་ཚིག་ཁ་ཤས་ཞུ་རྒྱུའི་སྐོར་ནི་ལོ་བཞི་བཅུའི་རིང་སོ་སོ་སྒེར་ལ་ཚོར་བ་ག་རེ་བྱུང་ཡོད་མེད་དང།ལས་གཞིའི་སྟེང་དངོས་སུ་ལས་ཀ་བྱེད་ལུགས་དང་བསམ་བློ་འཁྱེར་ཕྱོགས་ཏེ། ཁ་ཡོད་ལག་ཡོད་ནད་པ་དང་དངོས་སུ་འབྲེལ་བ་བྱུང་བ་ལས་ཕན་ཐོགས་ག་རེ་བྱུང་ཡོད་མེད་ཅུང་ཙམ་ཞུས་ན་བསམ་བྱུང།གཅིག་བྱས་ན་དེ་རིགས་ནམ་རྒྱུན་མང་པོར་ཐུགས་སྣང་མེད་པའི་རིགས་ཡིན་སྲིད་ལ། གཙོ་བོ་སྨན་པའི་ངོས་ཀྱི་ལྟ་སྟངས་ཡིན།

ཐོག་མར་བཀའ་དྲིན་ཆེ་ཞུ་དགོས་པ་ཁག་ཅིག་ཡོད།གཙོ་བོ་༸གོང་ས་༸སྐྱབས་མགོན་ཆེན་པོ་མཆོག་ནས་ང་ལ་གོ་སྐབས་འདི་འདྲ་ཞིག་ ༡༩༩༨ ནས་གནང་བའི་བཀའ་དྲིན་ནི་ཚིག་གིས་མཚོན་ནུས་པ་ཞིག་མ་རེད།ད་ལྟ་ཡིན་ནའང་མུ་མཐུད་འགྲོ་བཞིན་པ་རེད། གཉིས་པ་ངའི་དགེ་བའི་བཤེས་གཉེན་ཁ་ཤས་ཤིག་ཡོད།དེ་རྣམས་ཀྱང་ཧ་ཅང་བཀའ་དྲིན་ཆེན་པོ་ཡིན། གསུམ་པ་ངའི་ཕ་མ་གཉིས་རེད། ཕ་བཀའ་ཟུར་ས་འདུ་རིན་ཆེན་དང་ཨ་མ་ཚེ་གཡང་ལགས།དེ་བཞིན་ངའི་བཟའ་ཟླ་དང་ནང་མི། གཡུ་ཐོག་ཚེ་དཔལ་དང། བུ་མོ་ཀུན་དགའ་ཆོས་ཉིད། བུ་བློ་བཟང་ཚེ་བརྟན་བཅས་ག་དུས་ཡིན་ནའང།ངའི་ལས་ཀར་རྒྱབ་སྐྱོར་ཡོད་ཡོད་པ་རེད། དེ་ཧ་ཅང་གལ་ཆེན་པོ་འདུགཉི་མ་གཅིག་ལའང་འདིར་བསྡད་དགོས་དོན་ཡོད་པ་རེད་དམ།ཕར་འགྲོ་གི་མིན་ནམ་ཞེས་གསུངས་མ་མྱོང།

དེ་བཞིན་བདེ་ལེགས་སྨན་ཁང་གི་ལས་བྱེད་པ་རྣམ་པ་ཚོ་ངའི་ལས་དོན་ནང་དུས་རྒྱུན་མེད་དུ་མི་རུང་བ་རེད།ཌོག་ཊར་Zorba Pasterང་ཡོང་དུས་༸རྒྱལ་བའི་སྐུའི་འཕྲོད་བཞེས་སོགས་སུ་ཞབས་ཞུ་བསྒྲུབས་ནས་ལོ་ཉི་ཤུ་ལྷག་ཕྱིན་འདུགམི་གཞན་དང་མི་འདྲ་བ་ཞིག་འདུག ཁ་སང་༸རྒྱལ་བ་རིན་པོ་ཆེར་མཇལ་ཁའི་སྐབས་སུའང་ཐུགས་ཧ་ཅང་མཉེས་པོ་གནང་སོང།རྟེན་སྐལ་མང་པོ་སྩལ་སོང། དུས་འཁོར་དབང་ཆེན་ཨ་རིའི་ནང་ཐེངས་དང་པོ་གནང་སྐབས་ཌོག་ཊར་Zorba ལགས་ཀྱི་གཟིམ་ཤག་ཏུ་༸གོང་ས་མཆོག་བདུན་ཕྲག་གཉིས་བཞུགས་པ་རེད། དེ་བཞིན་སྐུ་མདུན་མེ་ཌི་སན་ལ་ཕེབས་སྐབས་བཀོད་སྒྲིག་ཞུ་མཁན་ཆ་ཚང་ཁོང་གི་ལྕམ་Pennyརེད། ད་ལྟའི་འགན་འཛིན་ཟླ་བ་ལགས་ཀྱི་སྐོར་བཤད་མ་དགོས་པ་རེད།ངེད་གཉིས་མཉམ་དུ་ལོ་སུམ་ཅུ་སོ་ལྔའི་རིང་ལས་ཀ་བྱས་པ་རེད། མི་ཧ་ལས་པའི་དྲང་བདེན། དམའ་ས་ཟིན་ཐུབ་མཁན།ལས་ཀར་འཇོན་པོ། བློས་འཁེལ་ཐུབ་སའི་མི་ཞིག་རེད། སྤྱི་ཚོགས་ནང་དུའང་མང་པོ་ཞིག་གིས་མཁྱེན་གྱི་ཡོད་ཙང་ངས་མང་པོ་ཞུ་གི་མིན།གང་ལྟར་ཁོང་རྣམ་པ་ང་ལ་ཧ་ཅང་བཀའ་དྲིན་ཆེན་པོ་ཡིན།

མཐའ་མ་དེར་ངའི་ནད་པ་ཚོ་ཧ་ཅང་བཀའ་དྲིན་ཆེན་པོ་ཡིན།ངའི་ཉམས་མྱོང་དང་ཤེས་ཡོན་མང་པོ་ཞིག་ནད་པའི་ས་ནས་མ་གཏོགས་ཡོང་ས་མེད་པས། ནད་པ་རྣམས་ཧ་ཅང་བཀའ་དྲིན་ཆེན་པོ་ཡིན།

དེ་ནས་ངས་བཤད་འདོད་པ་ཞིག་ནི་བྱམས་སྙིང་རྗེའི་སྐོར་ཡིན།ང་རང་ཕྱི་ནང་གི་སློབ་གྲྭ་ཆེ་འབྲིང་ཆུང་གསུམ་མང་པོ་ཞིག་ཏུ་ཕྱིན་མྱོང་བ་རེད། ཕྱི་ལུགས་སྨན་གཞུང་ལ་སློབ་སྐབས་བྱམས་སྙིང་རྗེ་སློབ་མཁན་རྩ་བ་ནས་ཡོད་པ་མ་རེད།བྱམས་སྙིང་རྗེའི་སྐོར་སྨན་དེབ་ཁག་ཏུ་ཁྱོན་ནས་གསལ་གྱི་མེད། ད་གིན་ཌོག་ཊར་ Zorba ནས་གསུངས་པ་བཞིན་རེད།ཚན་རིག་འཕྲུལ་ཆས་གཅིག་པུས་འདང་གི་མི་འདུག མིའི་རྣམ་དཔྱོད་ཀྱི་སྒང་དུ་བྱམས་སྙིང་རྗེའི་ཚོར་བ་ཞིག་མེད་ན་ནད་པར་ངོས་འཛིན་བྱེད་སྟངས་ཀྱི་འདུ་ཤེས་དེ་དངོས་པོ་དང་གཅིག་པར་བལྟ་ཉེན་འདུག་པས།སྨན་པ་ཞིག་ལ་དེ་གཉིས་ཡང་ལྕི་མ་ཤོར་བ་ཞིག་དགོས་ཀྱི་འདུགདེ་ལས་སླ་པོ་ཁྱོན་ནས་མ་རེད། ང་ཚོ་བོད་པ་ཚོས་ནང་པ་ཡིན་ལབ་ཀྱི་ཡོད་རེད།ནང་ཆོས་དང་སྙིང་རྗེ་ཁ་ནས་གསུངས་ཀྱི་ཡོད་ནའང། དངོས་སུ་ལག་ལེན་བསྟར་དུ་འགྲོ་དུས་ཁག་པོ་རེད་འདུགབྱམས་སྙིང་རྗེ་སླེབས་པར་བྱེད་པ་ལ་སྦྱོང་བརྡར་དགོས་ཤིང།སྦྱོང་བརྡར་གྱི་སྔོན་དུ་ཤེས་ཡོན་དགོས་ཀྱི་འདུག་པས། ག་ལེར་ག་ལེར་ཡོང་བ་ཞིག་མ་གཏོགས།གློ་བུར་ཡོང་བ་ཞིག་མ་རེད། ང་ཚོའི་ཁ་ནས་སྙིང་རྗེ། སྙིང་རྗེ། ཁོ་ནད་པ་རེད་ཅེས་ལབ་སླ་ཡང།དངོས་སུ་སེམས་ནས་ཚོར་བ་ཞིག་སླེབས་དགོས་སྟབས་ལས་སླ་བོ་མི་འདུགཚོར་བ་དེར་ཨིན་ཇིའི་ནང་Empathyཟེར།བདག་གཞན་བརྗེ་བའི་བསམ་བློ་གཏོང་དགོས་པ་རེད།ཨོ་ང་ཁོ་ནང་བཞིན་ནད་པ་ཞིག་ཡིན་ན། ང་འདི་འདྲ་ཆགས་ས་རེད་ཅེས་རང་ཐོག་ཏུ་སྐོར་ཤེས་པ་དེ་སྙིང་རྗེ་མ་སྐྱེ་སྔོན་བསམ་ཤེས་དགོས་ཀྱི་འདུགདེ་སྐྱེ་བ་ཡིན་ན་དེ་ནས་གཞི་ནས་བྱམས་སྙིང་རྗེ་ཟེར་བ་དེ་སྐྱེ་གི་ཡོད་ཙང། ང་འདིར་བསྡད་རིང་སློབ་གྲྭ་ཁག་ཏུ་འགྲོ་སྐབས་དང།ལྷག་པར་སྨན་པ་དང་སྨན་ཞབས་གསར་པ་ཕེབས་རིགས་བཅས་ལ་གང་ཤེས་བསླབ་ཀྱི་ཡོད། དེའི་ཆེད་སློབ་ཚན་དམིགས་བསལ་ཞིག་འཁྲིད་ཁུལ་བྱས་པ་ཡིན།ལྷག་དོན་ཕྱི་རྒྱལ་ཚོས་དེར་དམིགས་བསལ་དགའ་པོ་བྱེད་ཀྱི་འདུགཁོ་ཚོ་ཡ་མཚན་གྱི་འདུགདེ་ནི་ནང་ཆོས་སྤེལ་བའི་སྐད་ཆ་གང་ཡང་མ་རེད།

གཉིས་པ་དེ་སྨན་པ་སོ་སོའི་སྒོ་གསུམ་གྱི་སྤྱོད་པ་དེ་གལ་ཆེན་པོ་རེད།དེ་ཚུལ་བཞིན་བྱས་ན་དེས་མིག་དཔེ་སྟོན་ཐུབ་ཅིང། ཁ་ནས་མ་ལབ་ཀྱང་མིས་མིག་དཔེ་བལྟ་གི་འདུགམདོ་དོན་དེང་སང་གཞི་ནས་ཕྱི་རྒྱལ་ཁག་དང་མཐོ་སློབ་ཁག་ཏུ་བྱམས་སྙིང་རྗེའི་སྐོར་དོ་སྣང་གནང་མཁན་མང་དུ་འགྲོ་གི་ཡོད་པ་འདི་འཛམ་གླིང་སྤྱི་ཡོངས་ཀྱི་བཟང་ཕྱོགས་ཀྱི་འགྱུར་བ་ཞིག་རེད།ང་ཚོའི་ནང་ཆོས་ལས་ལྷག་བྱམས་སྙིང་རྗེའི་སྐོར་ཕྱུག་པོ་མེད་ནའང། ང་ཚོའི་ཁྱིམ་པའི་སྤྱི་ཚོགས་དང་སློབ་གྲྭ་ཁག་ཏུ་བྱམས་སྙིང་རྗེའི་སྐོར་དེ་ཙམ་སློབ་སྦྱོང་བྱེད་ཐུབ་ཀྱི་མེད་པ་ནི་ཐབས་སྐྱོ་བོ་ཞིག་རེད།

དེ་བཞིན་བདེ་ལེགས་སྨན་ཁང་དུ་ལས་ཀ་བྱས་རིང་རྒྱལ་ཁབ་མང་པོའི་སྨན་པ་ཧ་ཅང་མང་པོ་ཞིག་དང་མཉམ་དུ་ལས་ཀ་བྱས་མྱོང།རྒྱ་གར་དང་ཕྱི་རྒྱལ་བཅས་རྒྱལ་ཁབ་སོ་སོའི་སྨན་པ་རྣམ་པའི་བསམ་བློ་འཁྱེར་ཕྱོགས་སོགས་གང་ཅིར་མི་འདྲ་བའི་ཆ་མང་པོ་འདུག་ལ།གཙོ་བོ་ནད་པར་གཟིགས་སྟངས་ནས་སྨན་བཅོས་བྱེད་སྟངས་བར་འདྲ་བོ་མི་འདུག ༸རྒྱལ་བ་རིན་པོ་ཆེའི་ཐུགས་རྗེའི་བཀའ་དྲིན་ལས་རྒྱ་གར་དང་ཕྱི་རྒྱལ་ཡུལ་གྲུ་ཁག་གི་སྨན་ཁང་གཅིག་ལས་གཅིག་སྙན་གྲགས་ཅན་མང་པོར་ཕྱིན་ཏེ།སྨན་པ་སྐད་གྲགས་ཅན་མང་པོར་འབྲེལ་བ་ཡག་པོ་འཇོག་ཐུབ་སོང། འབྲེལ་བ་འདི་ནི་ཧ་ཅང་གལ་ཆེན་པོ་ཞིག་རེད།བདེ་ལེགས་སྨན་ཁང་དུ་བསྡད་པས་འབྲེལ་བ་འདི་དག་བྱུང་བ་རེད་ལ། ཕྱི་ལོག་ཏུ་མི་ལ་རོགས་རམ་བྱེད་སྐབས་འབྲེལ་བ་འདི་རིགས་ཧ་ཅང་གལ་ཆེན་པོ་ཆགས་ཀྱི་འདུགནད་པ་ཞིག་གིས་སྨན་པ་དང་སྨན་ཁང་ཚད་ལྡན་ལམ་སེང་རྙེད་དཀའ་བས། འབྲེལ་བ་འདི་རིགས་བརྒྱུད་ནད་པ་མང་པོ་སྨན་པ་ཚད་ལྡན་གྱི་དྲུང་དུ་ཐད་ཀར་སྐྱེལ་ཐུབ་ཀྱི་འདུགདཔེར་ན། ཨེམ་སི་(AIIMS)ནང་མིག་གི་སྡེ་ཚན་དེ་ཨེ་ཤ་ཡའི་ནང་ཆེ་ཤོས་ཤིག་རེད་ལ། དེའི་སྨན་པ་གཙོ་བོས་༸རྒྱལ་བ་རིན་པོ་ཆེའི་སྤྱན་བཤག་བཅོས་གནང་བ་རེད།ཁོང་དེང་སང་སྨན་ཁང་གི་གཙོ་འཛིན་རེད། ཁོང་བརྒྱུད་ནས་ང་ཚོར་ནད་པ་མིག་གི་དཀའ་ངལ་ཧ་ཅང་ཆེན་པོ་ཡོད་པ་ཞིག་ལ་ཁོང་གི་ས་བར་སྐྱེལ་ཐུབ་པ་རེད།བང་རིམ་བསྒྲིགས་ཏེ་ཕྱིན་ན་རྩེར་སླེབས་རྒྱུར་ཧ་ཅང་ཁག་པོ་རེད། དེའི་ཆ་ནས་ཕྱི་ལོག་ཏུ་འབྲེལ་བ་བྱེད་རྒྱུ་ཧ་ཅང་གལ་ཆེན་པོར་བརྩི་གི་ཡོད།ང་ཚོའི་སྨན་པ་དང་སྨན་ཞབས་ཚོས་མཁྱེན་གྱི་རེད། བདེ་ལེགས་སྨན་ཁང་ནས་ཐོན་ཚར་བའི་ནད་པ་ཞིག་ཕྱིའི་སྨན་ཁང་གང་དུ་ཡོད་ནའང།གནས་སྟངས་ག་རེ་ཆགས་འདུག་རྟག་ཏུ་འབྲེལ་བ་བྱས་ཏེ་གཟིགས་རྟོགས་བྱེད་ཀྱི་ཡོད། དེ་ནི་སྨན་ཁང་གཞན་ལ་མེད་པའི་ཁྱད་ཆོས་ཤིག་ཡིན།ཐབས་ལམ་འདི་རིགས་ནི་ཐུན་མོང་མ་ཡིན་པ་ཡིན།

གཞན་འདིར་ལོ་བཞི་བཅུར་ལས་ཀ་བྱས་རིང།ཁ་ཡོད་ལག་ཡོད་ནད་པར་བལྟས་པ་དང་མཉམ་དུ། སྤྱི་ཚོགས་ཀྱི་འཕྲོད་བསྟེན་ལས་རིགས་ནང་འཛུལ་ཞུགས་བྱ་རྒྱུའི་གོ་སྐབས་མང་པོ་ཐོབ་སོང།དཔེར་ན། ཆབ་སྲིད་བཙོན་པའི་ལས་གཞིའི་ནང་ལོ་མང་ལས་ཀ་བྱས་པ་ཡིན། དེའི་ཆེད་སྨན་རྩིས་ཁང་དང།སེམས་ཁམས་རིག་པའི་མཁས་པ། ནང་ཆོས་བཅས་ཐུན་མོང་མཉམ་རུབ་ཀྱི་ཐོག་ནས་ཆབ་སྲིད་བཙོན་ཟུར་ཚོར་ཞབས་འདེགས་ལོ་མང་ཞུས་པ་ཡིན།དེ་བཞིན་བོད་ཀྱི་གསོ་བ་རིག་པ་དང་ཚན་རིག་གཉིས་ཟུང་སྦྲེལ་གྱི་ལས་གཞིའི་ནང་ལོ་མང་འཛུལ་ཞུགས་བྱས་པ་ཡིན།དེ་ནི་༸རྒྱལ་བ་རིན་པོ་ཆེའི་དགོངས་གཞི་ཡོད་ན་མེད་ན་ཞིག་རེད། འགུལ་བསྐྱོད་མ་བརྒྱབས་པར་ལོ་མང་ཕྱིན་པ་རེད།ཐེངས་མང་པོར་བཀའ་གནང་སོང། འགུལ་བསྐྱོད་མ་ཐེབས་པར་ལྷག་པའི་སྐབས་སུ། མཐའ་མར་ཉེ་བའི་ལོ་གཅིག་ལྷག་རིང་བཀའ་ཤག་འདིས་ཧ་ཅང་ཤུགས་བསྐྱོན་གྱི་འདུགསྔ་མོ་བྱུང་མ་མྱོང་བ་ཞིག་ད་ལྟ་འཕྲོད་བསྟེན་ལས་ཁུངས་ནང་ཟུང་འབྲེལ་གྱི་ལས་གཞི་འགྲོ་བཞིན་པ་རེད།ང་ནི་དཔེ་མི་སྲིད་པའི་དགའ་ཚོར་བྱུང། མཐའ་མ་དེ་༸རྒྱལ་བ་རིན་པོ་ཆེའི་དགོངས་པ་དེ་སྒྲུབ་ཀྱི་འདུག་ཨང་བསམས་སོང།ད་ལྟ་འགོ་བཙུགས་པ་བཞིན་གོམ་པ་མང་པོ་སྤོ་རྒྱུ་ལྷག་བསྡད་ཡོད་ཙང། མུ་མཐུད་ཤུགས་བསྐྱོན་རོགས་གནང་ཞུ་རྒྱུ་དང།དེར་ཧ་ཅང་རེ་བ་ཆེན་པོ་མཐོང་གི་འདུག

ང་ལ་མཚོན་ནའང་གསོ་བ་རིག་པ་དང་མཉམ་དུ་ལས་ཀ་བྱས་ཙང་ནད་པའི་སྡུག་བསྔལ་ལྟ་ཕྱོགས་ལ་འགྱུར་བ་ཆེན་པོ་ཐེབས་སོང།དེང་རབས་སམ་ཕྱི་ལུགས་ཀྱིས་མཚམས་མཚམས་ནད་བཅོས་བྱེད་སྟངས་ནད་གཞི་དེ་ག་རང་གི་སྟེང་དུ་མཛུབ་མོ་བཙུགས་པ་ལྟ་བུ་ཞིག་མ་གཏོགས།གང་ཟག་ཆ་ཚང་ལ་གཟིགས་ཐུབ་ཀྱི་མེད། དཔེར་ན། མཁལ་མ་ན་གི་ཡོད་ན་མཁལ་མ་གཅིག་པུར་བལྟ་གི་རེད།དེ་འགྲིག་མི་འདུགནད་པ་དེའི་དབང་བོ་གཞན་ལྔ་དང་། ནང་མི། བསམ་བློ་གཏོང་ཕྱོགས་བཅས་ཚང་མར་གཟིགས་ཐུབ་པ་ཞིག་དགོས་ཀྱི་འདུགགང་ལྟར་ཕྱི་ལུགས་ཀྱིས་མ་འདང་བ་རྣམས་གསོ་བ་རིག་པས་འདང་ངེས་བཟོ་ཐུབ་ཀྱི་འདུག་ལ། གསོ་བ་རིག་པས་མ་འདང་བ་ཕྱི་ལུགས་ཀྱིས་འདང་བ་བཟོ་གི་འདུག།དེ་འདྲའི་གནས་བབ་དེ་༸རྒྱལ་བ་རིན་པོ་ཆེས་མཁྱེན་ཏེ་བཀའ་གནང་བ་ཡིན་ཙང། ཟུང་འབྲེལ་གྱི་ལས་གཞི་དེ་ཕྱོགས་གཉིས་ཀྱི་ངོས་ལ་ཧ་ཅང་གལ་ཆེན་པོ་ཞིག་རེད།དེ་བཞིན་འཕྲོད་བསྟེན་ལས་ཁུངས་དང་འབྲེལ་ཏེ་ལས་གཞི་མང་པོར་ཕྱག་རོགས་ཞུ་རྒྱུའི་གོ་སྐབས་ཐོབ་སོང།ལས་གཞི་དེ་དག་གིས་བདེ་སྨན་ཙམ་མིན་པར་བོད་མི་སྤྱི་ཡོངས་ལ་ཕན་གྱི་འདུག་པས་བསོད་ནམས་མང་པོ་བསགས་ཐུབ་སོང།

མཐའ་དོན།དེ་རིང་འདིར་མང་པོ་ཞིག་ཞུ་དགོས་འཁེལ་སོང། མ་འོངས་པར་ཡང་ངའི་ལུས་སེམས་གཉིས་ཀྱིས་ལྕོགས་པའི་རིང་ལ་༸རྒྱལ་བ་རིན་པོ་ཆེ་དང་སྤྱི་ཚོགས་ལ་ཞབས་ཞུ་ཞུ་རྒྱུའི་འདོད་པ་དང་སྨོན་ལམ་ཡོད་པ་མ་ཟད།གཞོན་སྐྱེས་སྨན་པ་དང་སྨན་ཞབས་ཚོར་མིག་དཔེ་ལྟ་བུ་ཞིག་ཏུ་ཨེ་འགྱུར་ལ་འབད་བརྩོན་གྱིས།ཁོང་རྣམ་པས་སྦྱངས་ཟིན་པའི་ཡོན་ཏན་དེའི་སྒང་ལ་ང་ཚོ་བོད་ཀྱི་ཐུན་མོང་མ་ཡིན་པའི་ཡོན་ཏན་དེ་རིགས་སྣོན་ཐུབ་པ་ཡོང་ཆེད་གང་ཡོང་ཅི་ཡོང་བྱ་རྒྱུའི་དམ་བཅའ་བརྟན་པོ་ཡོད།དེ་འདྲ་ཞིག་ཆགས་པ་ཡིན་ན། ང་ཚོ་བོད་ཀྱི་སྨན་པའི་ཐུན་མོང་མིན་པའི་ངོ་བོའམ་ཡང་ན་སྨན་པའི་ཁྱད་ཆོས་དེ་གཟི་བརྗིད་དང་ལྡན་པ་ཞིག་ཆགས་ཀྱི་རེད་སྙམ།ཐུགས་རྗེ་ཆེ།།

བོད་མི་མང་སྤྱི་འཐུས་ཚོགས་གཙོ་བསོད་ནམས་བསྟན་འཕེལ་མཆོག་ནས།

དམིགས་བསལ་སྐུ་མགྲོན་དཔལ་ལྡན་བོད་མི་མང་སྤྱི་འཐུས་ཚོགས་གཙོ་མཆོག་གིས་མཛད་སྒོར་ཕེབས་པའི་སྐུ་མགྲོན་ཡོངས་ལ་བོད་མི་མང་སྤྱི་འཐུས་ལྷན་ཚོགས་དང་། སྒེར་ངོས་ནས་འཚམས་འདྲི་དང་སྦྲགས་གསུང་བཤད་གནང་དོན། བདེ་ལེགས་སྨན་ཁང་ལྟ་བུ་ཡིན་ན། ཕྱི་ལོ་ ༡༩༧༡ ལོར་གསར་འཛུགས་གནང་ནས་ད་ཆ་ལོ་ངོ་ ༥༠ འཁོར་གྱི་ཡོད་ཅིང་། སྐབས་དེ་དུས་འདྲ་པོར་བསམ་བློ་བཏང་བ་ཡིན་ན། ང་ཚོའི་སྤྱི་ཚོགས་ཀྱི་གནས་སྟངས་དང་། དཔལ་འབྱོར་གྱི་མཐུན་རྐྱེན། མི་ཆའི་གནས་སྟངས་སོགས་གང་ཅིར་ཧ་ཅང་གི་དཀའ་ལས་ཁག་པོ་ཡོད་རེད་བསམ་གྱི་འདུག སྤྱི་ནོར་༸གོང་ས་༸སྐྱབས་མགོན་ཆེན་པོ་མཆོག་གི་བཀའ་སློབ་ལམ་སྟོན་གཞི་ལ་བཞག་པའི་ཐོག་ནས། བདེ་ལེགས་སྨན་ཁང་ཐོག་མར་དབུ་འཛུགས་གནང་མཁན་གྱི་འགན་འཛིན་གཙོས་པའི་ལས་བྱེད་རིམ་བྱུང་རྣམ་པས་དཀའ་ལས་དང་། རྒྱབ་སྐྱོར་གནང་བར་བརྟེན་ནས་འདས་པའི་ལོ་ངོ་ལྔ་བཅུའི་རིང་མི་ཆའི་ཆ་ནས་སྨན་པ་དང་། སྨན་ཞབས་པ་ཡིན་ནའང་འདྲ། ནང་གི་མཐུན་རྐྱེན་ཡིན་ནའང་བཅས་ཚང་མ་ཡར་རྒྱས་ཕྱོགས་སུ་འགྲོ་ཐུབ་པ་དེ་དཔེ་མི་སྲིད་པའི་ཡག་པོ་རེད། དེ་ཡིན་དུས། བདེ་ལེགས་སྨན་ཁང་གི་འགན་འཛིན་རིམ་པ་དང་། སྨན་པ་དང་། སྨན་ཞབས་པ་རྣམ་པས་ད་བར་ལོ་ངོ་ ༥༠ འཁོར་བའི་རིང་གྲུབ་འབྲས་གཟེངས་སུ་ཐོན་པ་དེ་བཞིན་དེ་རིང་མཛད་སྒོའི་ཐོག་སླར་ཡང་ཉན་རྒྱུའི་གོ་སྐབས་བྱུང་བ་དེ་ལ་འབྲེལ་ཡོད་ལས་བྱེད་ཡོངས་ལ་ཐུགས་རྗེ་ཆེ་ཞུ་རྒྱུ་ཡིན།

བདེ་ལེགས་སྨན་ཁང་ངོས་ནས་བཞུགས་སྒར་རྡ་ས་ཙམ་མ་ཡིན་པར། བཙན་བྱོལ་བོད་མིའི་འདུ་སྡོད་གཞིས་ཆགས་ཁག་ཚང་མའི་ནང་སྨན་བཅོས་ཀྱི་ཐོག་ལ་ལམ་སྟོན་གནང་རྒྱུ་དང་། ཊི་སྦི་ན་ཚ་རྩ་འགོག་གཏོང་རྒྱུའི་ལས་གཞི་སྤེལ་ཐུབ་ཡོད། སྤྱིར་ང་ཚོའི་སྤྱི་ཚོགས་དེ། ཕྱོགས་གཅིག་ནས་མི་འབོར་ཉུང་ཉུང་རེད། ཕྱོགས་གཞན་ཞིག་ནས་གཞིས་ཆགས་དང་། སློབ་གྲྭ དགོན་སྡེ། རྒས་གསོ་ཁང་ལྟ་བུ་སྡེ་ཚན་འདྲ་པོ་མང་པོ་ཞིག་ལ་གྱེས་ནས་བསྡད་ཡོད་པ་རེད། དེ་ཚོར་གཙོ་བོ་འཕྲོད་བསྟེན་ལས་ཁུངས་ནས་གཟིགས་སྐྱོང་ཞིག་གནང་བཞིན་ཡོད་པའི་ཐོག བདེ་ལེགས་སྨན་ཁང་གི་ཐོག་ནས་མཐུན་རྐྱེན་དང་། མི་ཆའི་ཐོག་ནས་ག་ཚོད་སྙོབ་ཐུབ་ཐུབ་ཀྱི་ད་བར་རང་རེའི་སྤྱི་ཚོགས་ནང་ལུས་སེམས་བདེ་ཐང་ཡོང་རྒྱུའི་ཐོག་བྱས་རྗེས་རླབས་པོ་ཆེ་བཞག་ཡོད་པ་རེད། བོད་མིའི་སྒྲིག་འཛུགས་ཀྱི་ལས་བྱེད་དང་། སྲི་ཞུ་ལས་ཟུར་རྣམ་པ་ཡོངས་ལ་བདེ་ལེགས་སྨན་ཁང་གི་ཐོག་ནས་བཀའ་དྲིན་ཆེན་པོ་བསྐྱངས་ཡོད་རེད། མ་འོངས་པར་ང་ཚོའི་སྤྱི་ཚོགས་དང་། ཡུལ་མི་བཅས་ཡོངས་ལ་བདེ་ལེགས་སྨན་ཁང་ངོས་ནས་མུ་མཐུད་དེ་མདུན་བསྐྱོད་བྱ་རྒྱུའི་ཐོག་རྣམ་པ་ཚོར་ཆོད་སེམས་བརྟན་པོ་ཡོད་རེད་ལ། ང་ཚོའི་ངོས་ནས་ཀྱང་དེ་བཞིན་རེ་བ་དང་སྨོན་འདུན་ཞུ་རྒྱུ་ཡིན། ཉིན་གཅིག་གཞིས་བྱེས་མཉམ་འཛོམས་བྱུང་བའི་ཚེ། བདེ་ལེགས་སྨན་ཁང་དེ་བཞིན་རྒྱལ་ས་ལྷ་ས་ལྟ་བུར་བཙུགས་ཏེ། དེའི་ཡན་ལག་སྨན་ཁང་ཁག་བོད་མདོ་དབུས་ཁམས་གསུམ་ནང་འཛུགས་ཐུབ་རྒྱུའི་རེ་བ་ཡོད་པ་དང་། རེ་བ་དེ་བཞིན་གྲུབ་འབྲས་ཐོན་རྒྱུ་ངེས་པ་རེད་བསམ་གྱི་འདུག

དེ་ནས་དེ་རིང་༸སྐུའི་བླ་སྨན་པ་ས་འདུ་ཚང་ཚེ་བརྟན་རྡོ་རྗེ་ལགས་ལ་ཐུགས་རྗེ་ལེགས་སོའི་འབུལ་རྒྱུའི་གནས་སྟངས་ཤིག་ཆགས་བསྡད་ཡོད་རེད། གོང་དུ་བཀའ་ཟུར་རྣམ་པ་དང་། འབྲེལ་ཡོད་བདེ་ལེགས་སྨན་ཁང་གི་འགན་འཛིན་རྣམ་པ་བཅས་ནས་༧སྐུའི་བླ་སྨན་པ་མཆོག་གི་མི་གཤིས་དང་། བསམ་བློ་གཏོང་ཕྱོགས། ཕྱག་ལས་གནང་ཕྱོགས་བཅས་ཀྱི་ཁྱད་ཆོས་མང་པོ་ཞིག་གསུངས་སོང། ངས་དེ་ཚོའི་ཐོག་ལ་དམིགས་བསལ་ཞུ་མ་དགོས་པའི་ཐོག་ནས་དེ་དེ་བཞིན་རེད་ཅེས་ཞུ་རྒྱུ་ཡིན། སྤྱིར་བཏང་ང་ཚོའི་སྤྱི་ཚོགས་ནང་ཐོག་མར་སྨན་པ་ཟེར་བ་དེར། ལྷ་རྗེ་ཞེས་ལབ་སྲོལ་ཡོད་པ་དང་། དེ་ཡང་རྒྱལ་པོ་ཁྲི་སྲོང་ལྡེའུ་བཙན་གྱི་དུས་སྐབས་སུ་བྱུང་བ་དང་། སྐབས་དེ་དུས་རྒྱལ་པོ་ཁྲི་སྲོང་ལྡེའུ་བཙན་གྱིས་ལྷ་རྗེ་རྣམ་པར་གུས་བཀུར་ཆེན་པོ་གནང་སྟེ། ལྷ་རྗེ་ཞེས་པའི་མཚན་དེ་ཡོངས་གྲགས་གནང་ནས་བོད་པའི་སྤྱི་ཚོགས་ནང་སྨན་པར་ལྷ་རྗེ་ཞེས་པའི་ཐ་སྙད་བྱུང་བ་དང་། རིམ་པས་ཨེམ་ཆི་ཞེས་པའི་ཐ་སྙད་བེད་སྤྱོད་གཏོང་བཞིན་ཡོད་པ་དང་། དེ་སོག་པོའི་ཐ་སྙད་རེད། དེང་སང་ཡོངས་གྲགས་སུ་སྨན་པ་ཞེས་ཟེར་སྲོལ་ཡོད་རེད།

དམིགས་བསལ་གྱིས་བླ་སྨན་པ་ཟེར་དུས། ལོ་རྒྱུས་ཐོག་ནས་ཞུས་པ་ཡིན་ན། བོད་ཀྱི་བཙན་པོ་རིམ་བྱོན་དང་། སྤྱི་ནོར་༸གོང་ས་༸སྐྱབས་མགོན་ཆེན་པོ་མཆོག་གི་སྐུ་ཕྲེང་རིམ་བྱོན། བཀའ་བློན་རྣམ་པའི་སྨན་གྱི་ཞབས་ཏོག་ཞུ་མཁན་ལ་ཟེར་གྱི་ཡོད་ཅིང་། དེང་སང་༸སྐུའི་བླ་སྨན་པ་ཟེར་དུས་སྤྱི་ནོར་༸གོང་ས་༸སྐྱབས་མགོན་ཆེན་པོ་མཆོག་སྐུ་ཉིད་ཀྱི་སྨན་པར་གོ་གི་ཡོད། དེ་བཞིན་བོད་ཀྱི་ཚིག་མཛོད་ནང་བལྟས་པ་ཡིན་ནའང་། བླ་སྨན་ཁང་ཟེར་ཡོང་དུས་༸གོང་ས་༸སྐྱབས་མགོན་ཆེན་པོ་མཆོག་གི་༸སྐུའི་འཕྲོད་བསྟེན་ཐོག་སྨན་སྦྱོར་གནང་ས་དེ་ཚོར་གོ་གི་ཡོད། བོད་པའི་སྤྱི་ཚོགས་ཀྱི་རིག་གཞུང་ནང་ཨེམ་ཆི་རྣམ་པས་བྱམས་དང་སྙིང་རྗེའི་ཐོག་ནད་པར་གཟིགས་རྟོག་གནང་དགོས་པ་གལ་ཆེན་པོ་རེད། དེང་སང་དུས་རབས་ཉེར་གཅིག་ནང་སྨན་ཁང་དང་། སྨན་པ་དེ་ཚོ་ཁྲོམ་རའི་ནང་སླེབས་ཡོང་དུས། དེའི་འདུ་ཤེས་དེ་ཚོ་བརླག་འགྲོ་གི་ཡོད་རེད། སྤྱི་ཚོགས་ནང་དངུལ་མེད་པ་ཡིན་ན། སྨན་ཁང་ཡག་པོ་དང་། སྨན་པ་ཡག་པོ་བསྟེན་གཏུགས་བྱ་རྒྱུ་ཁག་པོ་ཆགས་ཡོད་རེད། ནུབ་ཕྱོགས་པ་དང་ཤར་ཕྱོགས་པའང་ལམ་སྲོལ་དེ་འགྲོ་བཞིན་ཡོད།

གཞུང་ལུགས་ལས། འཕགས་པ་མིན་ཡང་ཕ་མ་དང་། །ནད་པ་དང་ནི་ཆོས་སྨྲ་དང་། །སྐྱེས་མཐའི་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་ལ། །ཡོན་ནི་གཞལ་དུ་མེད་པ་ཡིན། །གསུངས་པ་བཞིན་ནད་པ་རྣམས་ལ་དམིགས་བསལ་ཕན་ཐོགས་ཐུབ་ན། ཧ་ཅང་གི་བསོད་ནམས་ཆེན་པོ་གསོག་གི་ཡོད་པ་གསུང་གི་ཡོད་རེད། ༸སྐུའི་བླ་སྨན་པ་ཚེ་བརྟན་རྡོ་རྗེ་ལགས་ཀྱིས་ཕྱི་ལུགས་ཨེམ་ཆི་མཉམ་བྱམས་སྙིང་རྗེའི་སྐོར་གོ་བསྡུར་བྱུང་བ་དེ་ལྟར་ཕྱག་ལས་གནང་གི་ཡོད་པར་ཧ་ཅང་གི་རླབས་ཆེན་པོ་རེད་བསམ་གྱི་ཡོད། དེ་སྔོན་བོད་མིའི་སྒྲིག་འཛུགས་ངོས་ནས་༸སྐུའི་བླ་སྨན་པ་ས་འདུ་ཚང་ཚེ་བརྟན་རྡོ་རྗེ་ལགས་དང་། སྨན་པ་རྟ་མགྲིན་ལགས་རྣམ་པ་གཉིས་ལ་གཟེངས་བསྟོད་ཕྱག་རྟགས་གནང་བ་དང་། དེའི་རྗེས་སུ་བོད་ཀྱི་གཞོན་ནུ་ལྷན་ཚོགས་ཀྱི་ཚོགས་ཆེན་སྐབས་སུ་དེ་གའི་སྒྲིག་འཛུགས་ངོས་ནས་ཁོང་རྣམ་པ་གཉིས་ལ་གཟེངས་བསྟོད་གནང་བ། དེ་བཞིན་དེ་རིང་༸སྐུའི་བླ་སྨན་པ་ཚེ་བརྟན་རྡོ་རྗེ་ལགས་ལ་བདེ་ལེགས་སྨན་ཁང་ནས་གཟེངས་བསྟོད་བཅས་གནང་བ་རེད། དེ་དག་ཚང་མར་གཟེངས་རྟགས་འབུལ་མཁན་ང་ཆགས་སོང་དེ་ཡིན་དུས་ང་ཚོའི་དབར་དམིགས་བསལ་གྱི་འབྲེལ་བ་ཞིག་ཡོད་རེད་བསམ་གྱི་འདུག ༸སྐུའི་བླ་སྨན་པ་ཚེ་བརྟན་རྡོ་རྗེ་ལགས་ཀྱིས་བཙན་བྱོལ་བོད་མིའི་སྒྲིག་འཛུགས་དང་། སྤྱི་ནོར་༸གོང་ས་༸སྐྱབས་མགོན་ཆེན་པོ་མཆོག་ལ་ལྷག་བསམ་གཡོ་བ་མེད་པར་ཞབས་ཞུ་སྒྲུབ་ཀྱི་རེད་ལ། དེ་ལྟར་མུ་མཐུད་གནང་རྒྱུའི་རེ་སྐུལ་ཞུ་རྒྱུ་ཡིན།ཐུགས་རྗེ་ཆེ་ཞེས་གསུངས།

དཔལ་ལྡན་སྲིད་སྐྱོང་སྤེན་པ་ཚེ་རིང་མཆོག

བདེ་ལེགས་སྨན་ཁང་ལོ་ལྔ་བཅུ་འཁོར་བའི་དུས་དྲན་སྲུང་བརྩི་བྱེད་ཀྱི་ཡོད་རེད།མཛད་སྒོ་འདིར་ཆེད་ཕེབས་སྐྱབས་གནས་དགེ་འདུན་གྱི་སྡེ། མང་གཙོའི་ཀ་བ་གསུམ་གྱི་མཛད་གཙོ་ལས་ཟུར་རྣམ་པ།གཞན་ཡང་སྐུ་མགྲོན་རྣམ་པ། ལྷག་པར་བདེ་ལེགས་སྨན་ཁང་གི་འགན་འཛིན་དང། སྨན་པ་རྣམ་པ། སྨན་ཞབས་རྣམ་པ།ལས་བྱེད་བཅས་ཚང་མར་ངས་བཀའ་ཤག་སྐབས་བཅུ་དྲུག་པའི་ངོས་དང་ང་རང་སྒེར་གྱི་ངོས་ནས་འཚམས་འདྲི་བཀྲ་ཤིས་བདེ་ལེགས་ཞུ་རྒྱུ་ཡིན།

སྤྱིར་བཏང་ང་ཚོ་བཙན་བྱོལ་དུ་གྱར་བ་ནས་བཟུང་བོད་ཀྱི་གསོ་བ་རིག་པའི་སྨན་དང།ཕྱི་ལུགས་ཀྱི་སྨན་གྱི་ཐོག་ནས་དཀའ་ངལ་ཆེ་བའི་སྐབས་སུ་དགོས་མཁོ་ཇི་བཞིན་མཐུན་རྐྱེན་སྦྱོར་རྒྱུ་ཁག་པོ་ཆགས་ཡོད་ནའང།རིམ་པར་སྐབས་སོ་སོའི་གནས་སྟངས་དང་བསྟུན་བོད་མི་འདུས་སྡོད་ས་གནས་གསར་འཛུགས་བྱེད་ཀྱིན་བྱེད་ཀྱིན་ས་གནས་སོ་སོར་གཞི་རིམ་འཕྲོད་བསྟེན་གྱི་སྨན་གྱི་མཐུན་རྐྱེན་སྦྱོར་རྒྱུ་དང་གཟིགས་རྟོགས་བྱེད་རྒྱུ་བྱུང་བ་རེད།

བདེ་ལེགས་སྨན་ཁང་གཅིག་པུའི་ལོ་རྒྱུས་ལ་གཟིགས་པ་ཡིན་ནའང།༡༩༦༩ ཙམ་ནས་སྐུ་ངོ་རི་ཞིང་སྐུ་སྒེར་ནས་ཐུགས་འགན་བཞེས་ཏེ། སྐབས་རེར་འགྲོ་སོང་གཏོང་དམིགས་མེད་སྐབས་བཟའ་ཟླའི་རྒྱན་ཆ་ཚུན་གཏའ་མར་བཞག་སྟེ་དཀའ་ལས་སྣ་ཚོགས་བརྒྱུད་ལོ་གཉིས་རིང་གཞི་རིམ་གྱི་ཁང་པའི་འཛུགས་བསྐྲུན་སོགས་སུ་འགག་བསྡད་པ་ནི་གསལ་བོ་རེད་འདུག་ག༡༩༧༡ ལོ་མ་གཏོགས་བདེ་ལེགས་སྨན་ཁང་སྒོ་ཕྱེ་ཐུབ་ཡོད་པ་མ་རེད། འཕྲོད་བསྟེན་ལས་ཁུངས་ནས་བོད་མིའི་གཞིས་ཆགས་ཚང་མར་འཕྲོད་བསྟེན་གྱི་མཁོ་སྤྲོད་ཅིག་ཞུ་གི་ཡོད་པ་རེད་དེ།ཡིན་ནའང་དབུས་ཀྱི་སྒྲིག་འཛུགས་བརྟན་པོ་མེད་པས་Tibetan Voluntary Health Association (TVHA)ཟེར་བ་དེ་ཡང་ཕྱིས་སུ་འགོ་འཛུགས་དགོས་པ་ཆགས་ཡོད་རེད།ཡིན་ནའང། བདེ་ལེགས་སྨན་ཁང་དེའི་སྔོན་ནས་འགོ་བཙུགས། སྐུ་ངོ་རི་ཞིང་གིས་ལོ་མང་སྐུ་ལས་བསྐྱོན།དེ་ནས་རིམ་པར་ཁོང་དགུང་ལོ་སྨིན། སྨན་ཁང་ཡང་གང་འཚམས་ཚགས་ཚུད་བཟོས་མཚམས། བོད་མིའི་སྒྲིག་འཛུགས་ལ་འབུལ་བཞེས་གནང་སྟེ།འགན་འཛིན་གྱི་གྲས་ལའང་སྐུ་ངོ་ལྟག་ལྷ་སྐལ་བཟང་དབྱངས་སྐྱིད་ལགས་ནས་ ༡༩༧༩ ནས་ ༡༩༨༣ བར་ལོ་བཞིའི་རིང་བདེ་སྨན་འཛིན་སྐྱོང་གི་འགན་བཞེས།སྐབས་དེ་དུས་ཀྱི་དྲུང་ཆེ་ལས་བྱེད། སྨན་པ་སྨན་ཞབས་ཚང་མས་ཧུར་ཐག་འབད་ཐག་གནང་སྟེ་རིམ་པར།སྐུ་ངོ་བསམ་མཁར་དབྱངས་སྐྱིད་ལགས་ནས་ ༡༩༨༤ ནས་ ༡༩༨༩ བར་འགན་འཛིན་གྱི་ཐུགས་འགན་བཞེས། སྐུ་ངོ་བདེ་སྐྱིད་མཁས་གྲུབ་ལགས་ནས་༡༩༨༩ ནས་ ༡༩༩༣ བར་འགན་འཛིན་གནང། ༡༩༩༣ ནས་ ༢༠༠༥ བར་བླ་སྨན་ཚེ་བརྟན་ལགས་ནས་འགན་འཛིན་གནང།༢༠༠༦ ནས་ད་བར་སྤྱི་འཐུས་ཟླ་བ་ཕུན་སྐྱིད་ལགས་ནས་བདེ་ལེགས་སྨན་ཁང་གི་འགན་འཛིན་གནང་བ་རེད།

བྱུང་རིམ་དེ་རྣམས་བརྒྱུད་དེ་རིང་ང་ཚོས་ལོ་ ༥༠ འཁོར་བའི་དུས་དྲན་སྲུང་བརྩི་ཞུ་གི་ཡོད་ཙང།སྐུ་ངོ་རི་ཞིང་དམ་པ་ནས་བཟུང་སྟེ་ལས་བྱེད་གྲངས་ ༡༦༤ལྷག་གིས་སྐུ་ངལ་བསྐྱོན་པ་ལས་སྒྲིག་འཛུགས་འདི་ཚགས་ཚུད་པོ་དང་བརྟན་པོ་བྱུང་བ་ཡིན་སྟབས།རྣམ་པ་ཚོར་སྙིང་ཐག་པ་ནས་ཐུགས་རྗེ་ཆེ་ཞུ་རྒྱུ་ཡིན།

ནམ་རྒྱུན་ངས་མི་མང་དང་གྲོས་ཚོགས་སོགས་སྐད་ཆ་བཤད་ས་ཚང་མར་ག་རེ་ཞུ་གི་ཡོད་ཟེར་ན།ང་ཚོ་མིའི་མི་ཚེའི་ནང་དཀའ་ངལ་ཆེ་ཤོས་ནི་ན་བའི་སྐབས་དང་རྒས་པའི་སྐབས་རེད། ན་བའི་སྐབས་ལྟ་རྟོགས་གནང་མཁན་སྨན་པ་དང་སྨན་ཞབས་ཚོ་ཆགས་ཡོད་པ་རེད།རྒྱུན་དུ་སེམས་ནང་ང་ན་མི་ཡོང་བསམ་གྱི་ཡོད་པ་རེད་དེ། ན་ཚ་ཆུང་ཙག་རེ་བྱུང་བའི་སྐབས་ལུས་སེམས་གཉིས་ལ་དཀའ་ངལ་ག་ཚོད་ཅིག་ཡོང་གི་ཡོད་མེད་ཚང་མས་མཁྱེན་གསལ་རེད།ང་ཚོའི་མི་ཚེའི་ནང་ཐར་པའི་ལམ་སྟོན་མཁན་ཕུད། འཇིག་རྟེན་འདིའི་ནང་མི་ལ་ཕན་ཐོགས་ཆེ་ཤོས་བསྐྲུན་ཐུབ་མཁན་སྨན་དང་འབྲེལ་བའི་ལས་ཀ་འདི་ཡིན་པ་ངས་ངོས་འཛིན་བྱེད་ཀྱི་ཡོད།དཀའ་ངལ་ཆེ་བའི་སྐབས་སུ་བདེ་བ་སྤྲོད་མཁན་དེ་སྨན་མ་གཏོགས་མི་འདུགདེ་གསལ་པོ་རེད། དེ་ནི་སྨན་པ་དང་སྨན་ཞབས་པ། སྨན་ཁང་གི་འགོ་མང་ཡོངས་ནས་མཉམ་རུབ་ཀྱི་ནུས་པ་བཏོན་ནས་བྱུང་གི་ཡོད་པ་མ་གཏོགས།གང་ཟག་གཅིག་གཉིས་ཤིག་གིས་ཡོང་ཡ་མེད་པ་གསལ་བོ་རེད། དེ་ཡིན་དུས་བདེ་ལེགས་སྨན་ཁང་སྐོར་མང་པོ་ཞུ་མ་དགོས་པ་བྱེད།ང་ཚོའི་བཙན་བྱོལ་སྒྲིག་འཛུགས་ནང་ཕྱི་ལུགས་སྨན་གྱི་སྒྲིག་འཛུགས་ཆེ་ཤོས་ཆགས་བསྡད་ཡོད།ལས་དོན་ག་རེ་གནང་གི་ཡོད་མེད་ཚང་མ་འགན་འཛིན་ནས་གསུངས་ཟིན་ཙང་བསྐྱར་ལྡབ་ཞུ་གི་མིན།

དེ་རིང་དུས་ཚོད་འདི་དང་སྟབས་བསྟུན་ལོ་བཞི་བཅུའི་རིང་སྐུའི་བླ་སྨན་ཌོག་ཊར་ཚེ་བརྟན་ལགས་བདེ་ལེགས་སྨན་ཁང་དུ་ཕེབས།ང་ཚོར་དཔེར་ལེན་ཡ་ག་རེ་ཡོད་པ་རེད་ཟེར་ན། ཌོག་ཊར་ཚེ་བརྟན་ལགས་ནང་མི་ས་འདུ་ཚང་རེད།སྔོན་བོད་ལ་གཞུང་ཞབས་གནང་སྟེ་མཛད་འགན་བཞེས་མྱོང་བའི་གྲས་རེད། ཁོང་གི་ཕ་ལགས་ས་འདུ་རིན་ཆེན་ཆུང་དུས་Kalimpongདུ་སློབ་སྦྱོང་བྱས་ཏེ། ང་ཚོའི་སྤྱི་ཚོགས་ནང་ཨིན་ཡིག་ཤེས་མཁན་དང་པོའི་གྲས་རེད།སན་ཇོ་སེབ་St. Joseph ནས་ཌོག་ཊར་ཚེ་བརྟན་ལགས་སློབ་སྦྱོང་ཐོན།སྨན་པའི་སློབ་སྦྱོང་དེ་Pondicheryདུ་ཡོད་པའི་JIPMERལ་གནང་བ་རེད།དེ་བཞིན་ཨིན་ཇི་དང་ཨ་རིའི་ནང་དུའང་སློབ་སྦྱོང་ཐོན་རྗེས། ཁོང་གི་ཕ་དམ་པ་ས་འདུ་རིན་ཆེན་ལགས་ནས་བུའི་མི་ཚེའི་མདུན་ལམ་ལ་གཞིགས་ཏེ་ཕར་ཨ་རིར་བཞུགས་གཏན་ཁེལ་ན་སྙམ་པའི་དགོངས་པ་ཡོད་ནའང།ཌོག་ཊར་ཚེ་བརྟན་ལགས་ཀྱི་ཐག་གཅོད་དེ་གལ་ཆེ་ཤོས་ཆགས་བསྡད་ཡོད་རེད། ཐག་གཅོད་དེ་ཁོང་གིས་དང་པོར་ང་རྒྱ་གར་དུ་ལོག་དགོས་ཀྱི་འདུག་ཅེས་ཕ་ལགས་ལ་ཞུས་པ་རེད།ཐག་གཅོད་དེ་ལ་བརྟེན་ནས་ད་བར་ལོ་བཞི་བཅུ་ཟིན་ཉེའི་རིང་ཞབས་ཞུ་ཚད་ལྡན་བསྒྲུབས་པ་འདི་བྱུང་བ་རེད།དེ་ནང་བཞིན་ང་རང་ཚོ་བོད་པ་མི་རེ་ངོ་རེས་ཐག་གཅོད་དེ་འདྲ་ཞིག་གནང་ཐུབ་པ་ཡིན་ན། མི་ཚེ་ཧྲིལ་བོ་བོད་ལ་ཞབས་ཞུ་སྒྲུབ་ཐུབ་པ་དང།དེ་ལྟའི་ནུས་པ་མཉམ་དུ་སྤུངས་ཐུབ་པའི་གནས་སྟངས་ཤིག་ཡོད་པ་ཌོག་ཊར་ཚེ་བརྟན་ལགས་ཀྱི་སྐུ་ཚེའི་མཛད་རྗེས་ལས་ཤེས་ཐུབ་པ་ཞིག་རེད།དེའི་རྐྱེན་ཀུན་གྱི་མིག་དཔེར་འོས་པ་ཞིག་ཆགས་བསྡད་ཡོད། དེ་བཞིན་ཚོགས་ཁང་འདིའི་ནང་དུ་ལས་རིགས་འདྲ་མིན་ཐད་མི་ལོ་མང་པོར་ཞབས་ཞུ་སྒྲུབ་སྡོད་མཁན་མང་པོ་ཡོད་པ་རེད།ཚང་མར་སྙིང་ནས་གུས་འདུད་དང་ཡི་རངས་ཡོད།

དེ་རིང་འདིར་འབུར་དུ་ཐོན་པ་ཌོག་ཊར་ཚེ་བརྟན་ལགས་ཆ་བཞག་ན།ནད་པར་གཟིགས་རྟོགས་དང་སྨན་ཁང་གཞན་དུ་འབྲེལ་བ་བྱ་རྒྱུ་ཧ་ཅང་གལ་ཆེན་པོ་ཡིན་པ་ལྟར། མི་དང་མིའི་འབྲེལ་བའི་ནང་གཅིག་གིས་གཅིག་ལ་ཡིད་ཆེས་རྙེད་དེ་ངོ་སྤྲོད་གནང་ཆོག་ཆོག་ཡོད་པ་འདིས་ཕན་ཐོགས་རླབས་ཆེན་བསྐྲུན་གྱི་ཡོད་པ་རེད།དེ་བཞིན་བོད་སྨན་ནང་བླ་སྨན་པ་ཟེར་བ་མཚམས་བཞག་ཡོད་ནའང། ཕྱི་ལུགས་ནང་ཌོག་ཊར་ཚེ་བརྟན་ལགས་ནས་བླ་སྨན་གནང་སྟེ་ལོ་༢༥ འཁོར་འགྲོ་གི་ཡོད། ང་ཚོ་ལས་འབྲས་ཁས་ལེན་མཁན་ཡིན་ཙང། ཌོག་ཊར་ཁོང་ནས་ལས་བཟང་པོ་ཞིག་བསགས་མེད་ན་༸རྒྱལ་བ་སྐུ་ཕྲེང་བཅུ་བཞི་པ་ཆེན་པོ་ལྟ་བུའི་སྐུའི་བླ་སྨན་གནང་རྒྱུ་ཧ་ཅང་རྙེད་དཀའ་ཞིང་ཚང་མར་གོ་སྐབས་ཐོབ་དཀའ་བ་ཞིག་རེད།ལས་དང་སྨོན་ལམ་གྱི་བསགས་རྒྱབ་ཆེན་པོ་ཡོད་པ་གསལ་བོ་རེད། ང་ཌོག་ཊར་མཆོག་ལ་འབྲེལ་བ་དམིགས་བསལ་མེད་མོད།སྐབས་དང་དུས་མཚམས་སོ་སོར་༸གོང་ས་ཆེན་པོའི་སྐུའི་འཕྲོད་བཞེས་སྐོར་འབྲེལ་བ་ཞུ་སྐབས། ག་དུས་ཡིན་ནའང་མི་བརྟན་པོ་དང་ལྷོད་པོ།ཚ་ག་ཚིག་གེ་མེད་པ། ལས་ཀ་ག་རེ་གནང་བ་ཡིན་ནའང་ཧུར་ཐག་འབད་ཐགལྷག་བསམ་རྣམ་དག ༸རྒྱལ་བ་རིན་པོ་ཆེར་དད་པ་དམ་ཚིག་གཡོ་བ་མེད་པའི་གང་ཟག་ཅིག་ལ་ངོས་འཛིན་ཞུ་གི་ཡོད།དེ་རིང་ཁོང་ལ་བདེ་ལེགས་སྨན་ཁང་ནས་ཆེ་བསྟོད་གཟེངས་རྟགས་ཕུལ་བ་རེད། མ་འོངས་པར་ང་ཚོ་བོད་མིའི་སྒྲིག་འཛུགས་རང་གི་ངོས་ནས་ཀྱང་སྤྱི་ཚོགས་ནང་གཟེངས་སུ་ཐོན་པའི་ཕྱག་ལས་གནང་མཁན་རྣམས་ངོས་འཛིན་དང།ཁོང་རྣམ་པར་ཆེ་བསྟོད་ཕུལ་དགོས་པ་གནད་འགག་མཐོང་གི་ཡོད་པས་གོ་བསྡུར་ཡོང་གི་རེད།

དེ་བཞིན་ཌོག་ཊར་ཚེ་བརྟན་དང་ལྷན་ཌོག་ཊར་དཀོན་མཆོག་ལགས་ཡོད་པ་རེད།དགུང་ལོ་ཆུང་ཆུང་རེད། ད་ལྟ་ཨ་རིའི་ནང་སློབ་སྦྱོང་བྱེད་སའི་བསྟི་གནས་དེ་སྐད་གྲགས་ཆེན་པོ་ཞེ་དྲག་རེད།ནད་ཡམས་སྐབས་གྲངས་ཐོ་འདོན་མཁན་ཁོང་འགྲོ་སའི་གཙུག་ལག་སློབ་གཉེར་ཁང་དེ་རེད། ཡན་ལག་སྨན་ཁང་ཁག་མང་པོ་ཡོད་རེད།དེ་འདྲའི་སྙན་གྲགས་ཅན་གྱི་སྨན་ཁང་ཆེན་པོ་ཞིག་ཏུ་ལས་ཀ་བྱེད་རྒྱུའི་གོ་སྐབས་བྱུང་བ་མ་ཟད།ཕ་གིར་ཕྱག་ལས་གནང་ཞོར་ང་ཚོའི་བོད་ཀྱི་སྤྱི་ཚོགས་ལ་སེམས་འཁོར་ནས་ཞབས་ཞུ་སྒྲུབ་བཞིན་པ་ཧ་ཅང་ཡག་པོ་རེད།ལས་གཞིའི་ནང་དངོས་སུ་མཉམ་ཞུགས་དང་འགོ་འཁྲིད་པ་སོགས་ཆོད་སེམས་བརྟན་པོས་ཕྱག་ལས་གནང་བཞིན་པར་ཚང་མས་མིག་དཔེར་བལྟ་དགོས་པ་རེད། ལྷག་པར་ཊི་སྦི་རྩ་མེད་བཟོ་བའི་ལས་གཞིའི་ཆེད་ཐོག་མཐའ་བར་གསུམ་དུ་ཕྱག་ལས་གནང་བཞིན་པ་བཅས་ལ་བསྟོད་བསྔགས་ཡོད།ལས་ཀ་དེ་རིགས་ལ་སྨན་པའི་སློབ་ཐོན་ཟིན་པ་ཕྱིའི་ཡུལ་གྲུ་ཁག་ཏུ་ཡོད་རིགས་ནས་དམིགས་བསལ་མིག་དཔེ་ལྟ་རྒྱུ་ཧ་ཅང་གལ་ཆེན་པོ་རེད།ང་ཚོ་ཚང་མས་མཉམ་རུབ་ཀྱི་ནུས་པ་འདོན་དགོས་པ་རེད། ད་ལྟ་ཡིན་ནའང་ང་ཚོ་སྨན་པས་འདང་གི་མེད།བདེ་ལེགས་སྨན་ཁང་དུ་སྨན་པ་དང་སྨན་པར་མཐུན་རྐྱེན་གང་ལེགས་ཡོད་ཀྱང། གཞིས་ཆགས་ཁག་ཏུ་གསོལ་ཕོགས་དང་མཐུན་རྐྱེན་གང་སར་དཀའ་ངལ་ཡོད་བཞིན་པ་རེད།དེའི་ཐད་བོད་མི་ཚང་མས་དགོངས་བཞེས་དང་དམིགས་བསལ་འཕྲོད་ལས་པ་ཚོས་ནུས་པ་མཉམ་དུ་སྤུངས་ཏེ་ནུས་པ་འདོན་ཐུབ་ན་ཧ་ཅང་བཟང།

སྨན་ཞབས་པར་མཚོན་ན་འཛམ་གླིང་གང་སར་བོད་མི་རིགས་ཀྱི་ཐུན་མིན་གཞན་ཕན་བསམ་བློ་མ་དོར་བའི་འོག་ནད་པ་དང་རྒན་རབས་ཚོར་ཞབས་ཞུ་སྤུས་དག་བསྒྲུབས་དང་སྒྲུབ་བཞིན་པ་རེད།དེ་རྣམས་མ་འོངས་མིའི་རིགས་ཀྱི་ལོ་རྒྱུས་ནང་དུའང་གསལ་པོ་ཞིག་ཆགས་ཀྱི་རེད་སྙམ། མདོ་དོན་སྨན་པ་དང་སྨན་ཞབས་པའི་ལས་དོན་ཐད་འཇིག་རྟེན་སྤྱི་ཡོངས་ལ་མིག་དཔེ་འོས་པ་ཞིག་གནང་དགོས་པ་རེད་ལ།ནང་ཁུལ་དུའང་ཌོག་ཊར་ཚེ་བརྟན་དང་དཀོན་མཆོག་ལྟ་བུ་མིག་དཔེར་འཛིན་དགོས་པ་རེད་དྲན་སོང།ཐུགས་རྗེ་ཆེ་ཞེས་གསུངས།།